Τα συμπτώματα της νοητικής υστέρησης

Η ψυχολόγος Ιφιγένεια Λαμπροπούλου θα μας μιλήσει σήμερα για τα παιδιά με νοητική υστέρηση. Ποιες είναι οι πρώιμες ενδείξεις; Ποια είναι τα αίτια εμφάνισης της νοητικής υστέρησης;

Κάποιες φορές είναι πολύ δύσκολο και ίσως επικίνδυνο να μπορέσει κάποιος εκτός αναπτυξιολογίας να καθορίσει διαγνωστικά ένα παιδί με δυσκολίες νοητικές. Συμπίπτει σε κάποια αναπτυξιακή διαταραχή ή σε κάποια άλλη παθολογική κατάσταση;

Πολλές φορές συμπτώματα μπορεί να ταιριάζουν σε δύο πιθανές καταστάσεις, όπως για παράδειγμα η έλλειψη βλεμματικής επαφής που μπορεί να είναι είτε ένδειξη αυτισμού είτε και ένδειξη παιδιού με διάσπαση προσοχής.

Ένα παιδί μπορεί να μην εμπλέκεται σε ομαδικό ή δυαδικό παιχνίδι με συνομηλίκους του, ένδειξη ότι ίσως ενέχεται αναπτυξιακή διαταραχή του αυτισμού ή αυτισμού υψηλής λειτουργικότητας (asperger) ή ακόμα και νοητική υστέρηση.

Η Νοητική Υστέρηση αναφέρεται σε μια παθολογική κατάσταση που εκδηλώνεται στην περίοδο ανάπτυξης, δηλαδή την περίοδο που αρχίζει από την σύλληψη και φτάνει ως το 16 ο έτος της ηλικίας.

– Δυσκολεύεται να παραμείνει στη θέση του, δεν ολοκληρώνει την εργασία του, στριφογυρνάει, είναι νευρικό, υπερκινητικό.

– Δυσκολεύεται στην αυτοεξυπηρέτησή του τόσο στο σπίτι όσο και στον σχολικό χώρο.

– Αποφεύγει τη συμμετοχή σε δυαδικό ή ομαδικό κινητικό παιχνίδι.

– Αργεί να ξεκινήσει ή να ολοκληρώσει μία δραστηριότητα και γενικά έχει πολύ χαμηλό ρυθμό εκτέλεσης.

– Παρουσιάζει δυσκολίες στη συμπεριφορά, είναι επιθετικό, δειλό, έχει εμμονές, υπολείπεται στις κοινωνικές δεξιότητες.

– Αρνείται να πάει σχολείο ακόμα και αν έχει προσαρμοστεί.

– Έχει δυσκολίες στις δραστηριότητες λεπτής κινητικότητας, δηλαδή κακή σύλληψη μολυβιού, δυσκολία στη ζωγραφική, στην αναπαραγωγή σχεδίων, βασικών σχημάτων και στην χρήση ψαλιδιού.

– Ο λόγος του δεν είναι καθαρός, οι προτάσεις φτωχές σε σχέση με την ηλικία του, κάνει αναγραμματισμούς και αντιμεταθέσεις συλλαβών, τραυλίζει, έχει ελλιπές λεξιλόγιο.

– Δεν αντιλαμβάνεται τη θέση του στο χώρο, δεν διακρίνει το δεξί-αριστερό, δεν ακολουθεί τη σειρά της γραφής, δυσκολεύεται να βάλει γεγονότα στη σειρά, να πει μια ιστορία, πώς πέρασε τη μέρα του.

– Έχει φτωχή ακουστική και οπτική μνήμη βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη και αντίληψη γι’ αυτό που βλέπει το παιδί ώστε να μπορεί να αναπαράγει, δυσκολία στο να συντονίζει το χέρι του με το μάτι του.

– Δεν γνωρίζουν όλα τα χρώματα, σχήματα, μεγέθη, ποσότητες και καθημερινά αντικείμενα.

– Δυσκολεύονται να ανακαλέσουν αντικείμενα που τους δείξαμε λίγο πριν ή να εκτελούν πολύ απλές οδηγίες.

1. Κληρονομικοί παράγοντες.

2. Χρωμοσωμικές ανωμαλίες (σύνδρομο Down, σύνδρομο Klinefelter, σύνδρομο Turner).

3. Ασθένειες της εγκύου (λοιμώξεις, ερυθρά, ιλαρά, κλπ).

4. Ανωμαλίες μεταβολισμού (PKU).

5. Ασυμβατότητα του Rh του αίματος της μητέρας με αυτό του εμβρύου.

6. Ανοξία.

7. Τραυματισμοί της εγκύου.

8. Κακή διατροφή.

9. Δηλητηριάσεις από μόλυβδο.

1. Ανοξία.

2. Τραυματισμοί και αιμορραγία του εγκεφάλου.

3. Πρόωρη γέννηση.

1. Μολυσματικές ασθένειες.

2. Ατυχήματα.

3. Υψηλός πυρετός.

4. Μεταβολικές ανωμαλίες.

5. Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες (ιδρυματοποίηση, στερημένο εκπαιδευτικό περιβάλλον, συναισθηματική αποστέρηση).

Το παιδί με νοητική υστέρηση (ελαφρά ή βαρύτερη) είναι ένα παιδί που κατεξοχήν χρήζει εργοθεραπευτικής παρέμβασης. Πέραν όμως απ’ το έργο του εργοθεραπευτή και της υπόλοιπης ομάδας αποκατάστασης, καθοριστική σημασία έχει και η συμβολή των γονέων στην εκπαίδευση του παιδιού.