Πώς να βοηθήσεις το παιδί σου να μιλήσει για τα συναισθήματά του

Για ένα παιδί, το να εκφράσει αυτό που νιώθει μπορεί να μοιάζει με ένα άλυτο παζλ. Τα συναισθήματα μπλέκονται, δεν έχουν πάντα όνομα, και τις περισσότερες φορές φαντάζουν απειλητικά. Κι όμως, η δύναμη να τα αναγνωρίζεις και να τα λες δυνατά είναι θεμέλιο για τη συναισθηματική υγεία. Στο χέρι μας είναι να προσφέρουμε ένα εργαλείο απλό αλλά ουσιαστικό, που θα λειτουργήσει ως γέφυρα ανάμεσα στον εσωτερικό τους κόσμο και τις λέξεις.

Δημιουργία μιας «βιβλιοθήκης» συναισθημάτων

Ξεκινάμε με το πιο απλό αλλά και το πιο σημαντικό βήμα: τη δημιουργία μιας λίστας με πιθανά συναισθήματα. Μαζί με το παιδί, γράψτε σε καρτελάκια λέξεις όπως λύπη, θυμός, φόβος, χαρά, αλλά και πιο σύνθετες εκφράσεις όπως απογοήτευση, άγχος, ενθουσιασμός ή περηφάνια. Είναι σημαντικό να υπάρχουν λέξεις για διαφορετικές αποχρώσεις του ίδιου συναισθήματος. Μπορείτε ακόμα να προσθέσετε παιχνιδιάρικες λέξεις, όπως «καρφωμένος» ή «αχτένιστος μέσα μου» που θα φτιάξετε μαζί. Ένα κενό καρτελάκι αφήνει χώρο για ό,τι άλλο θελήσει να προσθέσει το ίδιο το παιδί. Είναι μια διαδικασία που δίνει μορφή σε κάτι άμορφο, κάνοντάς το λιγότερο τρομακτικό.

Το παιχνίδι της αναγνώρισης

Αφού συγκεντρωθούν τα καρτελάκια, έρχεται η ώρα της αναγνώρισης. Ζήτησε από το παιδί να τα χωρίσει σε τρεις στοίβες: αυτά που νιώθει αυτή τη στιγμή, αυτά που δεν νιώθει καθόλου και αυτά που ίσως νιώθει λίγο. Η διαδικασία αυτή το βοηθά να κάνει μια παύση, να κοιτάξει μέσα του και να προσπαθήσει να καταλάβει τι γίνεται εκεί. Δεν έχει σημασία πόσα θα βάλει στη στοίβα του «ναι». Σημασία έχει τι εκφράζει κάθε καρτελάκι για το ίδιο το παιδί.

Ακούμε χωρίς να διορθώνουμε

Όταν τελειώσει το μοίρασμα, απλώς άκου. Άκου χωρίς να διακόψεις, χωρίς να διορθώσεις, χωρίς να πεις πως δεν πρέπει να νιώθει έτσι. Άφησέ το να σου εξηγήσει τι το έκανε να νιώσει με αυτόν τον τρόπο. Αν νιώσει έτοιμο, μπορεί να σου ζητήσει βοήθεια για να βρει τρόπους να το διαχειριστεί. Αλλιώς, ένα απλό «σε ευχαριστώ που μου το είπες» αρκεί. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι δημιουργείται ένας ασφαλής χώρος, όπου το παιδί ξέρει πως μπορεί να είναι ειλικρινές, χωρίς φόβο.

Ένα εργαλείο που μένει για πάντα

Τα καρτελάκια δεν είναι απλώς μια άσκηση. Είναι ένα εργαλείο που μπορεί να επιστρέφει ξανά και ξανά στη ζωή της οικογένειας. Όταν βλέπεις πως κάτι το δυσκολεύει, μπορείς να προτείνεις να τα χρησιμοποιήσετε ξανά. Είναι ένας τρόπος για να αποφευχθεί μια έκρηξη ή μια απόσυρση. Τα συναισθήματα παίρνουν όνομα, και αυτό είναι από μόνο του θεραπευτικό. Το παιδί δε χρειάζεται να κυνηγήσει λέξεις για να εξηγήσει κάτι που δεν καταλαβαίνει ακόμη πλήρως. Αρκεί να αναγνωρίσει.

Μαθαίνοντας πως όλα περνούν

Μέσα από αυτή τη διαδικασία, τα παιδιά αρχίζουν να καταλαβαίνουν πως τα συναισθήματα δεν είναι μόνιμα. Ό,τι νιώθουν σήμερα μπορεί αύριο να έχει αλλάξει. Μαθαίνουν επίσης πως μπορεί να συνυπάρχουν πολλά συναισθήματα ταυτόχρονα. Χαρά και λύπη, περηφάνια και ενοχή, όλα μαζί σε ένα «κουβάρι» που με λίγη βοήθεια αρχίζει να ξεμπλέκεται. Και αυτό είναι ένα πολύτιμο μάθημα ζωής.

Το να μιλάμε για συναισθήματα δεν είναι εύκολο, αλλά είναι αναγκαίο. Όσο νωρίτερα μάθουν τα παιδιά να το κάνουν, τόσο πιο υγιείς σχέσεις θα χτίσουν με τον εαυτό τους και τους άλλους. Εμείς είμαστε εδώ για να τα βοηθήσουμε να βρουν τις λέξεις, να νιώσουν ασφάλεια, και να μάθουν ότι κάθε συναίσθημα είναι αποδεκτό, αρκεί να ειπωθεί.

Κεντρική εικόνα και εικόνες άρθρου: iStock