Δεν είναι απλώς παραμύθι: Είναι εργαλείο για την κρίση του παιδιού

Όταν το παιδί σου είναι στα κόκκινα, όταν βλέπεις εκείνο το βλέμμα που φωνάζει “δεν αντέχω άλλο”, το τελευταίο πράγμα που σου περνά από το μυαλό είναι να του πεις μια ιστορία. Κι όμως, η αφήγηση, όχι μόνο ως ψυχαγωγία αλλά ως πραγματικό εργαλείο φροντίδας, είναι ένας τρόπος να τραβήξεις την προσοχή του παιδιού από τον πόνο, τον θυμό ή την απογοήτευση και να την οδηγήσεις αλλού. Όχι για να αποφύγει τα δύσκολα, αλλά για να τα διαχειριστεί με έναν πιο μαλακό, πιο ανθρώπινο τρόπο. Και κάπως έτσι, χωρίς να το καταλάβεις, η ιστορία ηρεμεί και σένα.

Το «κόλπο» της ιστορίας: Από το χάος στην ησυχία

Η δύναμη της αφήγησης δεν είναι στη φαντασία, είναι στη δομή. Όταν ξεκινάς με κάτι οικείο, εισάγεις ένα μικρό σασπένς και μετά επαναφέρεις το τέλος σε γνώριμο έδαφος, δημιουργείς έναν «αφηγηματικό κύκλο» που τραβάει την προσοχή και την κρατά. Αυτό το απλό σχήμα δίνει νόημα και ανακούφιση, γιατί ο εγκέφαλος –και του παιδιού και ο δικός σου– λατρεύει τα μοτίβα. Αντί να πεις “σταμάτα να φωνάζεις” ή “μην κάνεις έτσι”, μπορείς να πεις “θέλεις να σου πω τι έκανε ο μικρός βάτραχος όταν του πήραν το μπισκότο του;” Και ξαφνικά, από το τίποτα, έχεις φτιάξει μια γέφυρα επικοινωνίας.

Το παραμύθι σαν παυσίπονο

Σε έναν κόσμο γεμάτο με “πρέπει να το λύσεις τώρα”, το παραμύθι δεν είναι λύση, είναι παύση. Είναι αυτό το ενδιάμεσο στάδιο, όπου το παιδί, αντί να ζει ξανά και ξανά τη στεναχώρια ή τον πόνο, μεταφέρεται αλλού. Όχι για να ξεχάσει, αλλά για να αντέξει. Μπορεί να έχει χτυπήσει, να έχει φοβηθεί, να έχει θυμώσει. Δε θα λύσει η ιστορία το πρόβλημα, όμως θα του δώσει έναν τρόπο να το δει αλλιώς. Να το κουβαλήσει λίγο πιο ελαφριά. Και αυτό, για τα παιδιά, είναι τεράστιο.

Το σώμα σου αφηγείται όσο και η φωνή σου

Όταν λες μια ιστορία, δεν είναι μόνο οι λέξεις που μετράνε. Είναι ο τρόπος που κάθεσαι δίπλα στο παιδί, το βλέμμα σου, η ανάσα σου. Η αφήγηση δεν είναι διάλεξη, είναι σύνδεση. Ακόμα και ένα μικρό περιστατικό, κάτι που συνέβη πριν δύο μέρες, μπορεί να γίνει ιστορία, αν το πεις με πρόθεση και παρουσία. “Θυμάσαι που είχες ξεχάσει το αγαπημένο σου παιχνίδι στο πάρκο και νομίζαμε πως χάθηκε για πάντα;” Και μόνο έτσι, χωρίς μαθήματα και συμβουλές, χτίζεις αντοχή. Το παιδί θυμάται πως κάτι δύσκολο το ξεπέρασε. Και σε βλέπει, όχι ως “λύτη προβλημάτων”, αλλά ως σύμμαχο.

Αν βρεθείς σε μια κρίσιμη στιγμή, μην αγχωθείς να βρεις την τέλεια φράση. Μπορείς απλώς να πεις “Μια φορά κι έναν καιρό, ήταν ένα μικρό παιδί που ένιωθε ακριβώς όπως εσύ τώρα”. Και κάπου εκεί, η μαγεία ξεκινά. Μπορεί να γελάσετε. Μπορεί να κλάψει και να ανακουφιστεί. Μπορεί απλώς να μείνει σιωπηλό και να σε ακούσει. Ό,τι κι αν συμβεί, του έδωσες κάτι πολύτιμο. Μια στιγμή που δεν ήθελες να το διορθώσεις, αλλά να το καταλάβεις. Κι αυτό είναι κάτι που δε ξεχνιέται εύκολα.

Κεντρική εικόνα και εικόνες άρθρου: iStock