5 απλοί τρόποι να βοηθήσεις το παιδί σου να γιατρέψει τις εσωτερικές του πληγές

Το τραύμα στην παιδική ηλικία δεν αφήνει πάντα εμφανή σημάδια, όμως μπορεί να επηρεάσει βαθιά τον τρόπο που ένα παιδί βλέπει τον εαυτό του, τους άλλους και τον κόσμο. Μπορεί να προκύψει από μια ξαφνική εμπειρία, όπως ένα τροχαίο ατύχημα, μια σοβαρή αρρώστια ή μια φυσική καταστροφή. Ή να προέρχεται από χρόνιες καταστάσεις, όπως συνεχείς καβγάδες στο σπίτι, παραμέληση, απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου ή bullying. Ανεξάρτητα από την αιτία, ο αντίκτυπος στο παιδικό νευρικό σύστημα είναι πραγματικός. Ευτυχώς, εσύ ως γονιός μπορείς να παίξεις καταλυτικό ρόλο στη διαδικασία επούλωσης. Και όχι, δε χρειάζεσαι πτυχίο ψυχολογίας. Χρειάζεσαι μόνο πρόθεση, σταθερότητα και συναισθηματική διαθεσιμότητα.

Κατανοώντας το παιδικό τραύμα

Το τραύμα δεν είναι πάντα κάτι «μεγάλο». Για ένα παιδί, τραυματική μπορεί να είναι και μια εμπειρία που εσύ θεωρείς διαχειρίσιμη. Το σώμα και ο εγκέφαλος του παιδιού μαθαίνουν να βρίσκονται σε μόνιμη επιφυλακή, με αποτέλεσμα να βλέπεις έντονα ξεσπάσματα, δυσκολία στον ύπνο, απόσυρση ή υπερκινητικότητα. Αντί να εστιάζεις στο «τι έκανε» το παιδί, προσπάθησε να σκεφτείς «τι έχει συμβεί μέσα του». Δε χρειάζεται να του κάνεις ανάκριση για να το βοηθήσεις. Αρκεί να είσαι παρών και σταθερός, με ένα βλέμμα που λέει «είσαι ασφαλής εδώ».

Η νευροεπιστήμη είναι με το μέρος σου

Ο εγκέφαλος ενός παιδιού είναι σαν πλαστελίνη. Διαμορφώνεται από την επανάληψη. Όσο περισσότερο ένα παιδί ζει εμπειρίες συναισθηματικής ασφάλειας, τόσο περισσότερο ο εγκέφαλός του δημιουργεί νέες συνδέσεις που του λένε «ο κόσμος δεν είναι πια επικίνδυνος». Οι μικρές σου κινήσεις, το σταθερό σου πρόγραμμα, η ρουτίνα του ύπνου, η αγκαλιά όταν δε νιώθει καλά, δεν είναι μικρά. Είναι θεμέλια. Στην κυριολεξία. Γιατί διαμορφώνουν έναν εγκέφαλο που αρχίζει να ξεχωρίζει το παρελθόν από το παρόν. Κι αυτό είναι τεράστιο βήμα για να μπορέσει ένα παιδί να ξαναχτίσει εμπιστοσύνη.

Η σύνδεση είναι πιο σημαντική από τις σωστές λέξεις

Δε χρειάζεται να ξέρεις τι να πεις. Χρειάζεται να ξέρεις πώς να είσαι εκεί. Όταν το παιδί σου ξεσπά ή αποσύρεται, μη βιαστείς να του αλλάξεις διάθεση. Μείνε. Κάτσε δίπλα του. Πες του ότι είσαι εκεί, χωρίς να το πιέζεις να σου μιλήσει. Το παιδί μπορεί να μη σου πει τι ακριβώς νιώθει, αλλά το σώμα του και το νευρικό του σύστημα θα πάρουν το μήνυμα: ότι είναι ασφαλές μαζί σου. Και αυτό είναι πιο ισχυρό από κάθε λεκτική παρέμβαση. Το χτίσιμο της ασφάλειας δεν είναι θεωρία, είναι εμπειρία. Και τη δημιουργείς με τη σταθερότητά σου.

Μπορείς να γίνεις η «ασπίδα» του

Αν το παιδί σου έχει βιώσει κάποιο τραύμα, είναι σημαντικό να λειτουργείς σαν ένα φίλτρο ανάμεσα σ’ εκείνο και στον υπόλοιπο κόσμο. Ρύθμισε την πληροφορία που του φτάνει. Περιόρισε το άγχος, τις συνεχείς ερωτήσεις, την πίεση για να εξηγήσει ή να «ξεπεράσει» κάτι. Βάλε όρια με αγάπη και προστάτευσε τον ρυθμό του. Μπορεί να χρειάζεται περισσότερο ύπνο, λιγότερη κοινωνικοποίηση ή πιο απλές μέρες. Όσο του δίνεις χώρο και χρόνο, τόσο του δείχνεις ότι δεν χρειάζεται να παλέψει μόνο του.

Το πιο θεραπευτικό πράγμα που μπορείς να κάνεις είναι να συνεχίζεις να είσαι γονιός, με αγάπη και συνέπεια. Δε χρειάζεται να είσαι τέλειος. Χρειάζεται να είσαι εκεί. Να δείχνεις ότι δεν φεύγεις, ότι αντέχεις τα δύσκολα, ότι μπορείς να επανορθώσεις όταν κάνεις λάθος. Έτσι, το παιδί μαθαίνει πως το τραύμα του δεν το καθορίζει. Μαθαίνει πως ό,τι κι αν έγινε, μπορεί να ξαναχτίσει, να εμπιστευτεί και να νιώσει ασφάλεια. Και αυτό, ίσως, είναι το πιο σημαντικό μάθημα που μπορείς να του δώσεις.

Κεντρική εικόνα και εικόνες άρθρου: iStock