Άφησέ το να τα καταφέρει μόνο του: Γιατί η βοήθεια σου δεν είναι πάντα… βοηθητική;

Υπάρχουν στιγμές που βλέπεις το παιδί σου να παλεύει με κάτι δύσκολο, να κουμπώσει το παλτό, να ανέβει στο δέντρο, να γράψει μια λέξη σωστά κι όλο σου το είναι φωνάζει “πήγαινε, βοήθησέ το”. Νιώθεις ότι αυτό σημαίνει αγάπη, ότι η δουλειά σου είναι να το προστατεύεις από κάθε απογοήτευση. Μόνο που, συχνά, αυτή η “προστασία” κρύβει τον δικό σου φόβο. Το φόβο μήπως πέσει, μήπως αποτύχει, μήπως πονέσει. Κι όμως, εκεί μέσα, στη μικρή του πάλη, χτίζει το θάρρος του. Γιατί η βοήθεια που δίνεται βιαστικά, χωρίς σκέψη, μπορεί να γίνει τροχοπέδη στην ανάπτυξή του.

Όταν η υπερπροστασία κόβει τα φτερά

Θέλεις να το κρατήσεις ασφαλές, φυσικά. Αλλά άλλο το να είναι ασφαλές κι άλλο το να μην έρθει ποτέ σε επαφή με τη δυσκολία. Αν δεν του επιτρέπεις να προσπαθήσει, να κάνει λάθος, να ξαναδοκιμάσει, πώς θα μάθει; Είναι σαν να βοηθάς μια πεταλούδα να βγει από το κουκούλι της, η πρόθεση καλή, αλλά το αποτέλεσμα καταστροφικό. Δε θα αναπτύξει ποτέ τους μύες των φτερών της. Έτσι και το παιδί: χωρίς κόπο, δεν θα αποκτήσει αντοχή, αυτοπεποίθηση, εμπιστοσύνη στον εαυτό του. Η δυσκολία είναι το πιο φυσικό εργαστήριο μάθησης που υπάρχει. Αν του το στερήσεις, του στερείς τη χαρά του “τα κατάφερα μόνος μου”.

Ρώτα, μην καθοδηγείς

Αντί να του λες τι να κάνει, δοκίμασε να το κάνεις να σκεφτεί. Οι ερωτήσεις είναι το κλειδί. “Πού νιώθεις πιο σταθερά;”, “Πώς θα ανέβαινες από εκεί;”, “Τι μπορείς να δοκιμάσεις αλλιώς;”. Όταν ρωτάς αντί να διδάσκεις, του δίνεις χώρο να συνδεθεί με τη σκέψη και το σώμα του, να βρει τη λύση με τον δικό του τρόπο. Νιώθει ότι εμπιστεύεσαι την κρίση του, κι αυτή η εμπιστοσύνη είναι το λίπασμα της αυτονομίας. Στην εφηβεία, αυτή η στάση γίνεται σωτήρια: όσο περισσότερο το “καθοδηγείς”, τόσο περισσότερο αντιδρά. Αν όμως του δείξεις ότι πιστεύεις πως έχει μέσα του τις απαντήσεις, θα σε πλησιάσει. Το “σε εμπιστεύομαι” χτίζει γέφυρες που καμία διάλεξη δε μπορεί να φτιάξει.

Αντέχεις να μην παρέμβεις;

Η αλήθεια είναι πως η δυσκολία δεν είναι μόνο του παιδιού, είναι και δική σου. Γιατί για να το αφήσεις να παλέψει, πρέπει πρώτα να αντέξεις να το βλέπεις να παλεύει. Να συγκρατήσεις το ένστικτο του “μην πέσεις”, να αποδεχτείς ότι το μικρό του στραβοπάτημα δεν είναι καταστροφή αλλά μάθημα. Το δικό σου άγχος μπορεί εύκολα να γίνει δικό του. Αν εσύ τρομάζεις, τρομάζει κι εκείνο. Αν όμως παραμείνεις ψύχραιμη, παρούσα αλλά όχι παρεμβατική, του μαθαίνεις κάτι πολύτιμο: ότι μπορεί να τα καταφέρει μόνο του και πως, ακόμη κι αν δυσκολευτεί, είσαι εκεί, όχι για να το σώσεις, αλλά για να το στηρίξεις.

Το πιο όμορφο δώρο που μπορείς να του κάνεις δεν είναι να ανοίγεις κάθε δρόμο μπροστά του, αλλά να του δείχνεις πως μπορεί να περπατήσει μόνο του. Να βλέπει στα μάτια σου όχι τον φόβο, αλλά την πίστη. Μην του λύνεις τα προβλήματα, δώσ’ του το κουράγιο να τα λύσει. Μην το προστατεύεις από το λάθος, δείξ’ του ότι το λάθος είναι απλώς ένα σκαλοπάτι. Και τότε θα δεις το παιδί σου να μεγαλώνει όχι με λιγότερες πτώσεις, αλλά με περισσότερη δύναμη να ξανασηκώνεται. Εκεί βρίσκεται η αληθινή βοήθεια.

Κεντρική εικόνα και εικόνα άρθρου: iStock