Αν έχεις παιδί στο σπίτι, τότε ξέρεις καλά ότι η περιέργεια μπορεί να σε τρελάνει και να σε σώσει ταυτόχρονα. Από το «γιατί ο ουρανός είναι μπλε» μέχρι το «τι θα γίνει αν βάλω το κουμπί στο ρουθούνι μου», το παιδί σου ζει σε μια ασταμάτητη αποστολή εξερεύνησης. Και όσο κι αν σε κουράζουν οι ερωτήσεις, είναι καλό νέο. Η περιέργεια δεν είναι μια απλή φάση, είναι η μυστική κινητήριος δύναμη πίσω από το πώς τα παιδιά μαθαίνουν, σκέφτονται και εξελίσσονται. Είναι το εργαλείο που τα βοηθά να σταθούν μόνα τους σε έναν κόσμο που αλλάζει πιο γρήγορα κι από τις ειδοποιήσεις του κινητού σου.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Η περιέργεια ως ο μεγάλος εξισωτής
Όταν μιλάμε για σχολικά αποτελέσματα, συχνά σκεφτόμαστε πόρους, περιβάλλον, εισόδημα. Η επιστήμη όμως έχει μια μικρή έκπληξη. Η περιέργεια φαίνεται να λειτουργεί σαν ένα είδος μυστικού κοινωνικού ανελκυστήρα. Παιδιά που ζουν σε λιγότερο προνομιούχα περιβάλλοντα και όμως έχουν υψηλή περιέργεια, εμφανίζουν καλύτερες επιδόσεις σε ανάγνωση και μαθηματικά από συνομηλίκους τους. Δεν μιλάμε για τη φευγαλέα περιέργεια που σε πιάνει όταν ανοίγεις ένα κουτί με παπούτσια, αλλά για εκείνη την εσωτερική διάθεση που σπρώχνει το παιδί να ρωτά, να ψάχνει, να ανακαλύπτει. Και το όμορφο είναι ότι δεν είναι κάτι σταθερό. Το περιβάλλον στο σπίτι, ο χρόνος για παιχνίδι, ακόμη και το πώς αντιδράς στις ερωτήσεις του, μπορούν να ενισχύσουν αυτή την εγγενή σπίθα.
Ρώτα, ξαναρώτα και άσε κι εκείνο να ρωτάει
Αν θέλεις να καλλιεργήσεις την περιέργεια του παιδιού σου, δε χρειάζεται να κάνεις κάτι περίπλοκο. Η επιστήμη το λέει ξεκάθαρα. Τα παιδιά που μεγαλώνουν σε σπίτια όπου οι γονείς κάνουν ανοιχτές, καθοδηγητικές ερωτήσεις, τείνουν να αναπτύσσουν καλύτερες δεξιότητες αυτόνομης μάθησης. Φαντάσου ότι παίζετε με ένα παιχνίδι. Αντί να δώσεις απευθείας οδηγίες, δοκίμασε να ρωτήσεις «τι νομίζεις ότι θα γίνει αν πατήσεις αυτό το κουμπί» ή «πώς θα μπορούσες να το κάνεις να δουλέψει». Αυτές οι μικρές στιγμές χτίζουν τη δεξιότητα που οι επιστήμονες ονομάζουν learning to learn. Το παιδί μαθαίνει ότι δεν χρειάζεται πάντα κάποιον να το καθοδηγήσει. Μπορεί να ανακαλύψει μόνο του.
Όταν το σχολείο δεν βοηθά αλλά μπορείς να βοηθήσεις εσύ
Το εκπαιδευτικό σύστημα συχνά μοιάζει εγκλωβισμένο σε μια λογική που μετρά τη μάθηση με τεστ και λεκτικά κουτάκια. Σχολικά προγράμματα που δεν αφήνουν χώρο για εξερεύνηση, μάθημα όπου οι ερωτήσεις αντιμετωπίζονται σαν καθυστέρηση και όχι σαν ευκαιρία, υπερβολική έμφαση στην κάλυψη ύλης. Όλα αυτά μπορούν να κάνουν την περιέργεια να ξεθωριάσει και να χάσει τη δύναμή της. Κι επειδή η τεχνητή νοημοσύνη μπαίνει όλο και περισσότερο στη σχολική ζωή, υπάρχει ο κίνδυνος τα παιδιά να παρακάμπτουν τη σκέψη και να ζητούν έτοιμες απαντήσεις. Εδώ όμως μπορείς να είσαι εσύ το αντίβαρο. Να δείξεις στο παιδί σου ότι εργαλεία όπως το ChatGPT μπορούν να είναι χρήσιμα για διευκρινίσεις, αλλά δεν αντικαθιστούν το δικό του μυαλό. Να ενθαρρύνεις τις ερωτήσεις, ακόμη και τις «απλές». Να δείχνεις ενδιαφέρον για το τι τα συναρπάζει, να βοηθάς να βρίσκουν απαντήσεις χωρίς να τους τις σερβίρεις.
Η περιέργεια δεν είναι διακοσμητικό στοιχείο στη μάθηση. Είναι ο κινητήρας που κάνει το παιδί σου να μη βολεύεται στα έτοιμα, να μπορεί να προσαρμόζεται, να σκέφτεται αυτόνομα και να βρίσκει τις δικές του διαδρομές. Κανείς δε ξέρει τι δουλειές θα υπάρχουν σε δέκα χρόνια, αλλά αν έχεις βοηθήσει το παιδί σου να μαθαίνει πώς να μαθαίνει, τότε θα είναι πάντα ένα βήμα μπροστά. Και αυτή είναι η πιο σταθερή επένδυση που μπορείς να του δώσεις.
Κεντρική εικόνα και εικόνα άρθρου: iStock
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ