Είναι βράδυ, κάθεσαι στον καναπέ και σκέφτεσαι τι δεν πήγε καλά πάλι σήμερα. Το παιδί σου αρνήθηκε να πάει στο πάρτι, γκρίνιαξε για την καινούρια δραστηριότητα και σου είπε «φοβάμαι μήπως κάνω λάθος». Σου φαίνεται γνώριμο; Μπορεί να μην το καταλαβαίνεις, αλλά πολλές φορές η αγωνία που κουβαλάς για να το προστατεύσεις, περνάει σε εκείνο σαν βαρίδι. Το να είσαι γονιός είναι κάτι πολύ περισσότερο από το να δίνεις οδηγίες και να φροντίζεις. Είναι και μια διαρκής αντανάκλαση. Πώς το λέει και η ψυχολογία; Τα παιδιά ρουφούν τη συμπεριφορά σου, όχι μόνο τα λόγια.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Όταν η υπερπροστασία ντύνεται με στολή αγάπης
Είναι φυσικό να θέλεις να προστατέψεις το παιδί σου. Δεν θες να πληγωθεί, να αποτύχει, να πέσει. Έτσι, χωρίς να το καταλάβεις, αρχίζεις να λες πιο συχνά «πρόσεχε», «αν δεν τα καταφέρεις;», «μήπως να μην το κάνεις;». Κι αυτό, όσο κι αν μοιάζει με φροντίδα, χτίζει μέσα του την ιδέα ότι ο κόσμος είναι επικίνδυνος και ότι δεν είναι ικανό να τον αντιμετωπίσει μόνο του. Η υπερπροστασία δεν το προστατεύει. Του στερεί την ευκαιρία να δοκιμάσει, να ανακαλύψει, να φάει τα μούτρα του και να σηκωθεί. Γιατί εκεί χτίζεται η αυτοπεποίθηση, όχι στα λόγια, αλλά στην πράξη.
Το άγχος δεν κρύβεται πίσω από το «είμαι καλά»
Μπορεί να πιστεύεις πως το παιδί δεν καταλαβαίνει την πίεση που νιώθεις. Όμως αντιλαμβάνεται τις σιωπές, το βλέμμα, το σφίξιμο στη φωνή. Αν εσύ φοβάσαι το αύριο, εκείνο μαθαίνει να το φοβάται. Αν εσύ ζεις με το άγχος του να είσαι τέλειος γονιός, εκείνο νομίζει πως πρέπει να είναι το τέλειο παιδί. Και έτσι, σιγά σιγά, αρχίζει να διστάζει, να αναβάλει, να νιώθει πως ό,τι κι αν κάνει δεν είναι αρκετό. Η αγωνία σου δεν μεταφέρεται πάντα με λόγια. Είναι σαν να υπάρχει μια αόρατη δόνηση που γεμίζει το σπίτι. Και το παιδί σου, την ακούει.
Όρια ή στρατιωτικό καθεστώς;
Τα παιδιά χρειάζονται όρια για να νιώθουν ασφάλεια. Όμως υπάρχει διαφορά ανάμεσα στα όρια και στους κανόνες που δεν επιτρέπουν το λάθος. Όταν μεγαλώνει μέσα σε μια καθημερινότητα γεμάτη «μη» και «πρέπει», το παιδί δε μαθαίνει να εμπιστεύεται τον εαυτό του. Μαθαίνει απλώς να φοβάται την απόρριψη. Αν κάθε φορά που εκφράζει κάτι αυθόρμητο εισπράττει αυστηρότητα, θα μάθει να το καταπνίγει. Η σχέση με τους γονείς δεν πρέπει να είναι ένα σχολείο αριστείας. Πρέπει να είναι χώρος ασφάλειας και αποδοχής. Γιατί αλλιώς, το παιδί μαθαίνει ότι η αξία του εξαρτάται από τις επιδόσεις του. Και τότε το άγχος γίνεται ο αόρατος σύντροφος που δεν φεύγει ποτέ.
15 bullet points για να έχεις στο νου σου:
- Το παιδί σου βλέπει πώς αγχώνεσαι και σε μιμείται.
- Οι λέξεις «πρόσεχε» και «μην το κάνεις» μειώνουν την τόλμη του.
- Δε χρειάζεται να του λύνεις όλα τα προβλήματα.
- Αν δεν του επιτρέπεις να αποτύχει, δεν θα μάθει να επιμένει.
- Η υπερπροστασία γίνεται παγίδα αντί για φροντίδα.
- Το άγχος σου μεταδίδεται ακόμα κι αν δεν το εκφράζεις.
- Η τελειομανία σου μπορεί να γεννήσει τη δική του ανασφάλεια.
- Τα παιδιά χρειάζονται όρια, όχι στρατιωτική πειθαρχία.
- Μην του ζητάς να είναι τέλειο, απλά να προσπαθεί.
- Η αποδοχή και η κατανόηση είναι πιο δυνατές από τις επιδόσεις.
- Το «όχι» έχει αξία μόνο αν συνοδεύεται από εξήγηση.
- Τα συναισθήματα χρειάζονται χώρο, όχι απόρριψη.
- Μάθε να ακούς χωρίς να κρίνεις.
- Μην το τρομάζεις με τον κόσμο, μάθε του πώς να τον ζήσει.
- Η αυτοπεποίθηση δεν χαρίζεται, χτίζεται με ελευθερία και εμπιστοσύνη.
Αν νιώθεις ότι κάτι από όλα αυτά σε αφορά, μην σε κατακλύζει η ενοχή. Κανείς δεν γεννιέται γονιός, όλοι μαθαίνουμε στην πορεία. Και το ότι διαβάζεις αυτό το κείμενο σημαίνει πως ήδη κάνεις το πιο σημαντικό βήμα: τολμάς να κοιτάξεις μέσα σου. Όχι για να κατηγορήσεις τον εαυτό σου, αλλά για να πας ένα βήμα παραπέρα. Το παιδί σου δε χρειάζεται να έχει τα πάντα, χρειάζεται απλώς να έχει εσένα. Αληθινό, ανθρώπινο και ήρεμο.
Κεντρική εικόνα και εικόνες άρθρου: iStock
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ