Μήπως το παιδί σου πληγώνεται από τα λόγια σου;

Όλοι κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε. Ή τουλάχιστον έτσι λέμε. Κι όμως, πολλές από τις φράσεις που έχουμε ακούσει μεγαλώνοντας και που ίσως ξεστομίζεις σήμερα στο παιδί σου με την πρόθεση να το “δυναμώσεις”, δεν έχουν καμία σχέση με ενσυναίσθηση ή θετική διαπαιδαγώγηση. Η αλήθεια είναι ότι δεν γεννήθηκες με το εγχειρίδιο του τέλειου γονιού στα χέρια. Έμαθες από το πώς σε μεγάλωσαν, από όσα είδες γύρω σου, από τις δύσκολες ή και όμορφες στιγμές της παιδικής σου ηλικίας. Αλλά αυτό δε σημαίνει ότι δε μπορείς να αλλάξεις. Αν κάτι δε σε βοήθησε να νιώσεις ασφάλεια και αγάπη ως παιδί, γιατί να το αναπαράγεις;

«Σου τα έδωσα όλα και εσύ είσαι αχάριστο»

Ναι, του έχεις πάρει παπούτσια, παιχνίδια, ίσως κάνετε και ωραίες διακοπές. Αλλά αν περιμένεις αυτό να καλύψει την ανάγκη του για συναισθηματική σύνδεση, τότε κάτι χάνεται στην πορεία. Το παιδί δε σε χρειάζεται μόνο ως χορηγό υλικών αγαθών, αλλά κυρίως ως άνθρωπο που θα του πει «είμαι εδώ για σένα» όταν φοβάται, θυμώνει ή νιώθει μπερδεμένο. Όταν του πετάς την ατάκα της “αχαριστίας”, το φορτώνεις με ενοχές και μαθαίνει να καταπιέζει τις ανάγκες του. Εσύ θέλεις να μεγαλώσει ένας ενήλικας που ντρέπεται να ζητήσει αγάπη;

«Σταμάτα να κλαις αλλιώς θα σε κάνω να κλαις»

Αυτή η φράση μπορεί να ακούγεται “πειθαρχημένη”, αλλά στην ουσία λέει «μη νιώθεις». Του απαγορεύεις το δικαίωμα να εκφράσει λύπη, φόβο ή θυμό, και μάλιστα το απειλείς επειδή τόλμησε να δείξει αδυναμία. Το αποτέλεσμα; Το παιδί μαθαίνει να φοβάται τα ίδια του τα συναισθήματα. Κι όταν πια μεγαλώσει, θα του φαίνεται βουνό να διαχειριστεί ένα χωρισμό ή έναν θάνατο, γιατί κανείς δεν του έμαθε πώς να λυπάται με ασφάλεια.

«Γιατί δεν είσαι σαν την αδερφή σου;»

Κλασικό λάθος με σκοπό να “παρακινηθεί” το παιδί. Αλλά δεν υπάρχει κάτι πιο αποθαρρυντικό για ένα μικρό παιδί από το να νιώθει ότι είναι δεύτερο. Ότι δεν είναι ποτέ αρκετό όπως είναι. Αυτή η σύγκριση σπέρνει ζήλια, απογοήτευση και απόσταση ανάμεσα στα αδέλφια. Αντί να καλλιεργήσεις την αυτοπεποίθησή του, το κάνεις να χάνει κάθε πίστη στον εαυτό του. Και το χειρότερο; Ίσως μεγαλώσει πιστεύοντας ότι πρέπει πάντα να μοιάζει με κάποιον άλλον για να αγαπηθεί.

«Είσαι πολύ ευαίσθητο παιδί»

Μια “αθώα” φράση που λειτουργεί σαν σφραγίδα στον ψυχισμό του παιδιού. Όταν ακούει συνέχεια ότι είναι υπερβολικό ή «ευαίσθητο», αρχίζει να πιστεύει πως τα συναισθήματά του δεν έχουν αξία. Ή ότι κάτι δεν πάει καλά με τον τρόπο που νιώθει. Αυτό μπορεί να τον οδηγήσει στην αποσύνδεση, στην προσπάθεια να κρύβει όσα νιώθει για να μη χαρακτηριστεί ξανά έτσι. Και κάπως έτσι, καταλήγουμε σε ενήλικες που νιώθουν άβολα με την τρυφερότητα.

«Εγώ είμαι ο γονιός, εσύ το παιδί»

Ναι, έχεις την ευθύνη. Ναι, έχεις τον τελευταίο λόγο σε πολλά. Όμως αυτό δε σημαίνει πως η φωνή του παιδιού σου δεν μετράει. Όταν του λες αυτή τη φράση, στην ουσία του λες “δεν έχεις δικαίωμα να έχεις άποψη”. Το παιδί θέλει να νιώθει πως μπορεί να ακουστεί, πως έχει θέση στη συζήτηση. Αλλιώς, μεγαλώνει χωρίς να ξέρει πώς να εκφράζει αυτό που σκέφτεται. Και αργότερα, θα δυσκολεύεται να βάλει όρια και να υπερασπιστεί τον εαυτό του.

Η αλλαγή ξεκινά από σένα. Δε χρειάζεται να νιώθεις ενοχές για όσα είπες στο παρελθόν, αλλά να μάθεις να μιλάς αλλιώς. Όταν λες «βλέπω ότι είσαι θυμωμένος, θες να το συζητήσουμε;», ανοίγεις έναν ασφαλή δρόμο. Όταν τονίζεις «μου αρέσει που είσαι τόσο ευαίσθητος, είναι όμορφο», καλλιεργείς ενσυναίσθηση. Δεν είναι αδυναμία να ακούς, είναι η μεγαλύτερη σου δύναμη ως γονιός. Γιατί τελικά, το πιο γενναίο που μπορείς να κάνεις, είναι να είσαι ο γονιός που θα ήθελες να έχεις.

Κεντρική εικόνα και εικόνες άρθρου: iStock