Οι παιδικές φιλίες είναι διδακτικές!

Για όλους μας είναι σημαντικοί οι φίλοι, πόσω μάλλον για το παιδί που χρειάζεται κάποιον να παίζει και να κάνει παρέα μαζί του. Ένα παιδί μέσα από τους φίλους γίνεται πιο αυτόνομο και αποκτά εμπιστοσύνη στον εαυτό του. Ποια πρέπει να είναι η στάση των γονιών; Η ψυχολόγος Αλεξάνδρα Καππάτου σε συμβουλεύει…

Η ικανότητα του παιδιού να δημιουργεί φιλίες με τους συνομηλίκους του είναι μια ζωτική πηγή εμπειριών, από την οποία τροφοδοτείται η ανάπτυξή του.

Το παιδί έχει ανάγκη την καθοδήγηση των γονιών, που θα του δώσουν τα κατάλληλα εφόδια για να αντιμετωπίσει τη ζωή. Ωστόσο, έχει εξίσου ανάγκη και την παιδική παρουσία γύρω του για να παίξει, να χαρεί και να μη νιώθει μόνο του. Θέλει, επίσης, να έχει σύμμαχο στις ζαβολιές και να μοιράζεται σχέδια, μυστικά και συναισθήματα.

Μαθαίνοντας να τα πηγαίνει καλά με τα άλλα παιδιά, αποκτά εμπιστοσύνη στον εαυτό του, γίνεται πιο αυτόνομο και αποφασιστικό. Ταυτόχρονα, σταθμίζει τις δυνατότητες του, ανακαλύπτοντας σε ποιους τομείς είναι καλύτερο και σε ποιους πιο αδύναμο.

Μαθαίνει πως λειτουργούν οι ανθρώπινες σχέσεις, πως να πλησιάζει τους άλλους, να επιλύει από κοινού τα προβλήματα που ανακύπτουν και συνειδητοποιεί ότι οι άλλοι το υπολογίζουν. Αποκτά την ικανότητα να κατανοεί τη θέση των άλλων και να αντιλαμβάνεται τις επιθυμίες και τις ανάγκες τους. Στη φιλία υπάρχει ανταγωνισμός και επιθετικότητα, όπως άλλωστε σε κάθε δεσμό.

Η ηλικία της φιλίας!
Από τους πρώτους μήνες της ζωής του παιδιού μας εντυπωσιάζει το πόσο χαίρεται όταν βλέπει άλλα παιδιά. Οι πρώτες σχέσεις όμως εμφανίζονται περίπου στην ηλικία των 2 ετών , τότε που μαθαίνει να αυτενεργεί και αρχίζει να επικοινωνεί και με το λόγο. Βέβαια, προτιμά να παίζει μόνο του, ακόμη και αν βρίσκεται σε χώρο με άλλα παιδιά.

Από τα 3 χρόνια το παιχνίδι αρχίζει να γίνεται παράλληλο. Κάποιες φορές παίζει για λίγο με άλλα παιδιά, άλλοτε του αρέσει να τα παρακολουθεί ή να παίρνει τα παιχνίδια τους και σπανιότερα να δίνει τα δικά του.

Από τα 4 το παιχνίδι αρχίζει να γίνεται συντροφικό .Κάθε παιδί με το οποίο παίζει το θεωρεί φίλο. Αυτή την περίοδο είναι συνηθισμένες οι διαφωνίες και η αναμέτρηση δυνάμεων, όπως, π.χ., ποιος τρέχει πιο γρήγορα, ποιος παίζει καλύτερα, ποιος είναι πιο δυνατός.

Από τα 8-9 χρόνια αποκτά σημασία πλέον “ο καλύτερος φίλος” ή “η καλύτερη φίλη”, με τους οποίους έχει συνήθως κοινά ενδιαφέροντα. Το παιδί μαθαίνει να υπολογίζει το πως νιώθει ο φίλος του και συχνά προσπαθεί να κάνει συμβιβασμούς.

Στην εφηβεία η φιλία αποκτά εξέχουσα σημασία. Μερικές φορές οι φίλοι είναι πάνω απ’ όλα και οι κανόνες της παρέας γίνονται επιτακτικοί, σχεδόν απαράβατοι.

Κάθε παιδί, ανάλογα με το χαρακτήρα και την προσωπικότητά του, προσεγγίζει διαφορετικά τους συνομηλίκους του. Υπάρχουν παιδιά που πλησιάζουν άμεσα ένα άλλο παιδί και του ζητούν να γίνουν φίλοι. Άλλα προτιμούν να επικοινωνούν μέσα από την ανταλλαγή ενός παιχνιδιού κ.ο.κ. Τέλος, υπάρχουν και εκείνα που στέκονται και περιμένουν κάποιο άλλο παιδί να αντιληφθεί την παρουσία τους και να τα πλησιάσει. Είναι διαθέσιμα να μιλήσουν, να παίξουν και να κάνουν φίλους, όμως τα ίδια δεν παίρνουν την πρωτοβουλία.
Με λίγα λόγια, από τον τρόπο που το παιδί χειρίζεται τις φιλίες του διακρίνουμε την προσωπικότητά του, την ικανότητα του να δημιουργεί σχέσεις και την ωριμότητά του. Η εικόνα που έχει για τον εαυτό του και τα βιώματα του, όπως, για παράδειγμα, ο φόβος της απόρριψης, η κτητικότητα , η επιθετικότητα , η δειλία, η τάση ηγεμονίας, προβάλλονται στις σχέσεις του με τα άλλα παιδιά. Το παιδί όμως που νιώθει συναισθηματική ασφάλεια στην οικογένεια είναι σε θέση να αντιμετωπίζει κάθε δυσκολία στις φιλίες του. Αυτό είναι το σημείο στο οποίο θα έπρεπε να επικεντρώσουν τις προσπάθειες τους οι γονείς.

Η στάση των γονιών…

1. Να ενθαρρύνουν από νωρίς το παιδί να δημιουργεί φίλους και να δημιουργούν τις προϋποθέσεις γι’ αυτό.

2. Να επιδιώκουν να συναντά τους φίλους του σε τακτά χρονικά διαστήματα.

3. Να σέβονται το χαρακτήρα του παιδιού τους και τις ιδιαιτερότητές του, να μην το συγκρίνουν με άλλα παιδιά που είναι πιο κοινωνικά, ούτε να το πιέζουν να δημιουργήσει φιλίες, αν το ίδιο δεν θέλει.

4. Αν αντιμετωπίζει δυσκολίες με τις φιλίες του, να προσπαθούν να καταλάβουν τι ευθύνεται γι’ αυτό.
Θα βοηθούσε να προσκαλούν αρχικά στο σπίτι τους κάποιο παιδάκι, γιατί είναι πιο εύκολο για το παιδί να ξεκινήσει να κάνει φίλους μέσα στο ίδιο του το σπίτι, όπου νιώθει πιο ασφαλές. Αργότερα μπορούν να ανταλλάσσουν επισκέψεις με τους φίλους του.

5. Να ακούν προσεκτικά τα παράπονα του παιδιού για το φίλο του. Δε χρειάζεται να μεγαλοποιούν καταστάσεις, όμως η στήριξή τους θα είναι πολύτιμη είτε επιλυθεί η διαφωνία είτε όχι.

6. Να παρεμβαίνουν μόνον όταν είναι πραγματικά ανάγκη και να αποφεύγουν τις κρίσεις για το ποιος έχει δίκιο ή άδικο, έχοντας υπόψη τους ότι το παιδί είναι σε θέση να λύσει μόνο τις διαφορές του.

7. Ακόμη και αν έχει αδέλφια , να προτρέπουν τις προσωπικές φιλίες με άλλα παιδιά. Είναι βέβαιο ότι ο αδελφός είναι ένας σύντροφος στο παιχνίδι, αλλά ας μην ξεχνούν ότι τα αδέλφια είναι υποχρεωμένα να μοιράζονται το καθετί, κυρίως την προσοχή και τη αγάπη των γονιών . Αυτό εμποδίζει μια αληθινά ελεύθερη σχέση.