Οι πρώτες λέξεις του παιδιού σου: Η πιο μαγική στιγμή της γονεϊκότητας

Υπάρχει μια στιγμή που κάθε γονιός περιμένει με λαχτάρα: όταν το παιδί του θα πει την πρώτη του λέξη. Μπορεί να είναι ένα «μαμά» ή ένα «μπάλα», δεν έχει σημασία, γιατί από εκείνη τη στιγμή αρχίζει ένα μικρό θαύμα. Η επικοινωνία. Και αν νόμιζες ότι η ανάπτυξη του λόγου είναι κάτι που έρχεται φυσικά και χωρίς τη δική σου συμβολή, ξανασκέψου το. Εσύ είσαι ο πρώτος και πιο σημαντικός δάσκαλος του παιδιού σου, απλώς με τρόπους που είναι πολύ πιο απλοί απ’ όσο φαντάζεσαι.

Άκου το παιδί σου – πραγματικά

Το πρώτο βήμα για να ενισχύσεις τη γλωσσική ανάπτυξη δεν είναι να μιλήσεις, αλλά να ακούσεις. Οι ήχοι, τα μουρμουρητά και οι εκφράσεις του προσώπου του είναι η πρώτη του «γλώσσα». Παρατήρησέ το όταν παίζει, πώς χρησιμοποιεί τα χέρια του, πώς αλλάζει ο τόνος της φωνής του. Αν αφιερώσεις λίγα λεπτά τη μέρα μόνο στο να το παρακολουθείς χωρίς να το διορθώνεις ή να επεμβαίνεις, θα αρχίσεις να βλέπεις μοτίβα. Και τότε μπορείς να «χτίσεις» πάνω σε αυτά, προσθέτοντας λέξεις στις δικές του προσπάθειες. Κάτι τόσο απλό όσο το να πεις «ναι, αυτό είναι το αυτοκίνητο» μπορεί να ανοίξει δρόμους στο μυαλό του.

Μετέτρεψε τις καθημερινές στιγμές σε μάθημα

Δε χρειάζεσαι παιχνίδια με ήχους ή ειδικά προγράμματα για να καλλιεργήσεις τη γλώσσα του παιδιού σου. Οι καλύτερες στιγμές για μάθηση είναι οι πιο απλές: όταν κάνεις δουλειές στο σπίτι, όταν μαγειρεύεις ή όταν οδηγείς. Μίλησέ του για αυτά που βλέπει, για τις κινήσεις σου, για τα χρώματα, για το ποιος κάνει τι. «Τώρα πλένω τα πιάτα, να το ποτήρι, να το σαπούνι» — το παιδί ακούει, συνδέει, μιμείται. Κι όταν προσπαθήσει να πει κάτι, ακόμα κι αν είναι ακατάληπτο, γιόρτασέ το σαν μικρό θαύμα. Οι πρώτες του λέξεις δε χρειάζεται να είναι καθαρές, χρειάζεται να τις νιώσει σημαντικές.

Το φαγητό και τα συναισθήματα μιλούν

Τα γεύματα είναι από τις πιο πλούσιες στιγμές για επικοινωνία. Μπορεί να μοιάζουν χαοτικά —με χυμένους χυμούς και κουτάλια στο πάτωμα— αλλά είναι το τέλειο πεδίο για εξάσκηση. Ονόμασε τα τρόφιμα, τα σκεύη, τις κινήσεις. Κάνε ερωτήσεις, παίζε με το βλέμμα και τις εκφράσεις. Πες «πού είναι το κουτάλι σου;» και δείξε το με ένα υπερβολικό μορφασμό. Το παιδί θα σε μιμηθεί, θα γελάσει, θα συνδέσει τις λέξεις με πράξεις. Και μη ξεχνάς ότι και οι εκρήξεις θυμού είναι μια μορφή επικοινωνίας. Όταν θυμώνει, δεν προσπαθεί να σε δυσκολέψει, προσπαθεί να σου πει κάτι χωρίς να ξέρει πώς. Αντί να τονίσεις το «μην φωνάζεις», μπες στο ύψος του και βοήθησέ το να βρει μια λέξη ή μια χειρονομία που να εκφράζει αυτό που νιώθει. Έτσι το μαθαίνεις πως οι λέξεις έχουν δύναμη.

Η ανάπτυξη του λόγου δεν είναι ένας αγώνας δρόμου ούτε ένας πίνακας με ορόσημα που πρέπει να «τσεκάρεις». Είναι μια διαδικασία που χτίζεται σιγά σιγά, μέσα από τη σύνδεση, το βλέμμα, τα παιχνίδια και τα μικρά λάθη. Κάθε παιδί έχει το ρυθμό του και εσύ έχεις τη χαρά να είσαι δίπλα του, όχι για να το πιέσεις, αλλά για να το ακούσεις και να το ενθαρρύνεις. Αν κάτι σε ανησυχεί, φυσικά μπορείς να συμβουλευτείς τον παιδίατρο ή έναν ειδικό λογοθεραπευτή, αλλά μην ξεχνάς το πιο σημαντικό: η αγάπη, η υπομονή και το παιχνίδι είναι η καλύτερη «θεραπεία» για να ανθίσουν οι λέξεις. Και όταν έρθει εκείνη η πρώτη ξεκάθαρη φράση, θα καταλάβεις ότι όλος αυτός ο χρόνος που αφιέρωσες, κάθε «μπα» και κάθε χαμόγελο, άξιζε όσο τίποτα.

Κεντρική εικόνα και εικόνα άρθρου: iStock