Όταν το παιδί σου είναι ντροπαλό: Δε χρειάζεται «διόρθωση», αλλά κατανόηση

Σου έχει τύχει σίγουρα. Ένας ενήλικας σκύβει με χαμόγελο πάνω από το παιδί σου και λέει «Καλημέρα! Τι κάνεις;». Το παιδί σου… τίποτα. Ούτε βλέμμα, ούτε λέξη, μόνο ένα σιωπηλό κάλεσμα προς τα εσένα. Και να ‘σου η αμηχανία. Να εξηγείς, να ζητάς συγγνώμη, να ψιθυρίζεις «έτσι είναι, δεν μιλάει πολύ». Αλλά μήπως αυτό δεν είναι αμηχανία, μήπως είναι απλώς προστασία; Μήπως το παιδί σου λειτουργεί ακριβώς όπως πρέπει; Ίσως δεν αποφεύγει, απλώς επιλέγει. Ίσως δεν είναι κλειστό, αλλά σοφό – και σου δείχνει ότι χρειάζεται χρόνο, χώρο και σεβασμό.

Δεν είναι θέμα τρόπων, είναι ένστικτο αυτοπροστασίας

Το ότι ένα παιδί δε μιλάει εύκολα σε αγνώστους δε σημαίνει ότι του λείπουν οι καλοί τρόποι. Σημαίνει πως το μυαλό του λειτουργεί ακριβώς όπως πρέπει. Τα παιδιά αναπτύσσουν ένστικτα που τα προστατεύουν από το να ανοίγονται σε οποιονδήποτε, ειδικά όταν νιώθουν πως δεν υπάρχει ακόμα σύνδεση. Αυτό δεν τα κάνει λιγότερο έξυπνα ή ικανά. Ίσα ίσα, δείχνει ότι είναι επιλεκτικά και παρατηρητικά. Όταν το παιδί σου «κλείνεται» μπροστά σε κόσμο, δεν είναι γιατί κάτι πάει στραβά. Είναι γιατί νιώθει ασφάλεια να είναι αληθινό.

Μην το «ξεκλειδώνεις» με το ζόρι, κράτα του το χέρι

Οι φράσεις «πες ένα γεια», «μην κάνεις έτσι», «είναι αγένεια» δεν βοηθούν. Αυτό που χρειάζεται το παιδί δεν είναι διόρθωση, είναι κατανόηση. Αντί να το πιέζεις, στάσου δίπλα του. Δώσε του χρόνο να παρατηρήσει, να νιώσει ασφαλές. Γίνε ο μεταφραστής του προς τον έξω κόσμο. Αν εσύ το προστατεύσεις, θα νιώσει σιγά σιγά πιο άνετο να δοκιμάσει να ανοιχτεί. Και πίστεψέ με, όταν το κάνει με τον δικό του ρυθμό, θα είναι γνήσιο και σταθερό. Όχι από υποχρέωση, αλλά από επιλογή.

Η ντροπαλή συμπεριφορά έχει ρίζες, νόημα και εξελίσσεται με τον χρόνο

Πολλά παιδιά αρχίζουν να αποτραβιούνται από ξένους γύρω στους 5-6 μήνες, όταν ο εγκέφαλός τους αναγνωρίζει ποιους εμπιστεύεται και ποιους όχι. Αυτή η «επιλεκτική» συμπεριφορά δεν είναι σημάδι κοινωνικής δυσκολίας, αλλά υγιούς ανάπτυξης. Στην πραγματικότητα, τα πρώτα χρόνια της ζωής δεν είναι για «φιλίες», αλλά για να ριζώσει το παιδί μέσα σε ασφαλείς δεσμούς με ενήλικες. Όταν αισθάνεται σταθερότητα μέσα σε αυτή τη σχέση, τότε έχει και το θάρρος να ανοιχτεί στον υπόλοιπο κόσμο. Για να το βοηθήσεις σε αυτό, φτιάξε μικρές ρουτίνες που του προσφέρουν προβλεψιμότητα: έναν τρόπο να αποχαιρετιέστε κάθε πρωί, ένα παιχνίδι πριν την είσοδο στο σχολείο, ένα γλυκό βλέμμα προς τον δάσκαλο που δείχνει «τον εμπιστεύομαι». Αυτές οι λεπτομέρειες το καθησυχάζουν πως δε χάνεται, απλώς μεταβαίνει. Και τότε, βήμα βήμα, μπορεί να ανθίσει με τον δικό του ρυθμό.

Δε χρειάζεται να γίνει εξωστρεφές για να πάει μπροστά

Στην εποχή της συνεχούς κοινωνικής έκθεσης, συχνά μπερδεύουμε την εξωστρέφεια με την επιτυχία. Θέλουμε τα παιδιά να μιλούν, να γελούν, να ξεχωρίζουν. Όμως κάποια παιδιά λειτουργούν διαφορετικά. Ανθίζουν σιωπηλά. Βλέπουν πριν μιλήσουν. Συνδέονται σε βάθος αντί να διασκορπίζονται. Δεν έχουν λιγότερα να πουν. Έχουν περισσότερα να προστατέψουν. Αν αντί να τα σπρώχνεις, τα εμπιστευτείς, θα τα δεις να βρίσκουν τη φωνή τους εκεί που έχει πραγματική αξία. Στις σχέσεις που αξίζουν.

Το παιδί σου μπορεί να μη χαιρετάει εύκολα, να μη μιλάει πολύ, να προτιμά να παρατηρεί παρά να συμμετέχει. Κι αυτό είναι εντάξει. Δε χρειάζεται να το αλλάξεις. Χρειάζεται να το δεις. Να του πεις πως δε χρειάζεται να γίνει κάτι άλλο για να είναι αποδεκτό. Όταν ξέρει πως το αγαπάς ακριβώς όπως είναι, τότε και μόνο τότε θα αρχίσει να ανοιχτεί στον κόσμο – όχι γιατί το πίεσες, αλλά γιατί νιώθει ασφαλές.

Κεντρική εικόνα και εικόνες άρθρου: iStock