Όταν το παιδί σου λέει ψέματα: Μήπως προσπαθεί να σου πει κάτι άλλο;

Κάποια στιγμή θα συμβεί. Θα έρθει η μέρα που θα καταλάβεις ότι το παιδί σου σου είπε ψέματα. Όχι ένα “έφαγα όλο μου το φαγητό” ενώ το κοτόπουλο είναι ακόμα στο στόμα του σκύλου. Ένα ψέμα που θα σε κάνει να παγώσεις λίγο. Να το κοιτάξεις στα μάτια και να αναρωτηθείς: γιατί; Τι πήγε στραβά; Μήπως φταίω εγώ; Κι ενώ η πρώτη σου αντίδραση είναι να μαζέψεις όλα τα σοφά αποφθέγματα για την ειλικρίνεια που σου έλεγε η μάνα σου, πάρε μια ανάσα. Γιατί αυτό το ψέμα δεν είναι απόδειξη ότι απέτυχες. Είναι απλώς ένα μήνυμα. Ένα μικρό γράμμα χωρίς φάκελο, που λέει: “Μαμά, μπαμπά, δεν ένιωσα ασφαλής να σας πω την αλήθεια.“

Το ψέμα δεν είναι επανάσταση, είναι φόβος

Τα παιδιά δε λένε ψέματα επειδή είναι “κακομαθημένα”, ούτε επειδή θέλουν να μας κοροϊδέψουν. Λένε ψέματα όταν φοβούνται την απόρριψη, όταν νιώθουν πως αν πουν την αλήθεια, ίσως να μη γίνουν αποδεκτά. Αν φοβηθούν ότι η αλήθεια θα τα φέρει πιο μακριά μας – και όχι πιο κοντά – τότε θα φτιάξουν τη δική τους “πραγματικότητα“, γιατί τους είναι πιο ασφαλής. Όχι για να μας προκαλέσουν. Αλλά για να μας κρατήσουν.

Η ανάγκη για αποδοχή είναι πιο δυνατή από την ανάγκη για αλήθεια

Σκέψου το λίγο. Όλοι μας έχουμε πει ψέματα για να ανήκουμε. Για να μη φανεί η ανασφάλειά μας, για να γίνουμε πιο αρεστοί, για να μην απογοητεύσουμε. Πώς περιμένουμε λοιπόν από ένα παιδί πέντε, επτά ή δέκα ετών να διαλέξει την ειλικρίνεια όταν το διακύβευμα είναι η σχέση του μαζί μας; Αν νιώθει ότι θα το μαλώσεις, ότι θα απογοητευτείς, ότι θα απομακρυνθείς, τότε ναι, θα προτιμήσει να σου πει αυτό που νομίζει ότι θέλεις να ακούσεις. Όχι επειδή σε κοροϊδεύει. Επειδή σε αγαπάει.

Αντίδραση ή σύνδεση; Διάλεξε το δεύτερο

Μπορεί το ένστικτό σου να σου λέει να “βάλεις τα πράγματα στη θέση τους”, να θυμώσεις, να βάλεις όρια. Αλλά μήπως πρώτα χρειάζεται να δώσεις μία αγκαλιά; Να ακούσεις τι πραγματικά φοβάται; Όταν το παιδί λέει ψέματα, μη σκεφτείς “με κοροϊδεύει”, σκέψου “δεν ένιωσε αρκετά ασφαλές να μου πει την αλήθεια“. Και κάνε εσύ το βήμα. Ένα πρωινό με κουβέντα πριν το σχολείο, μια βόλτα χωρίς λόγο, λίγα λεπτά που δεν κρατάς το κινητό. Αυτά είναι τα αντιβιοτικά της ψυχής τους.

Ναι, χρειάζονται και τα όρια – αλλά με σεβασμό

Μην ανησυχείς, δεν σου λέω να αφήσεις τα ψέματα να γίνουν… χόμπι. Τα παιδιά χρειάζονται όρια. Αλλά όχι με φωνές και ντροπές. Πες του ξεκάθαρα πως στην οικογένειά σας, λέτε την αλήθεια, ακόμη κι όταν αυτή δεν είναι “βολική”. Όχι επειδή πρέπει να είναι “καλό παιδί”, αλλά επειδή η ειλικρίνεια χτίζει εμπιστοσύνη. Κι αυτή την εμπιστοσύνη, την προστατεύετε και οι δύο. Όχι με τιμωρίες, αλλά με παρουσία. Όχι με ντροπή, αλλά με σύνδεση.

Το ψέμα δεν είναι εχθρός σου. Είναι σύμπτωμα. Είναι ένα μικρό καμπανάκι που σου λέει πως ίσως χρειάζεται να συνδεθείς λίγο περισσότερο, να χαμηλώσεις λίγο τις προσδοκίες, να αφήσεις χώρο για αλήθειες που δεν είναι πάντα βολικές. Το παιδί σου δε ψάχνει να ξεφύγει από σένα. Ψάχνει να σε βρει. Και σε χρειάζεται, όχι σαν τον αστυνομικό της αλήθειας, αλλά σαν τον άνθρωπο που μπορεί να το αγαπήσει ακόμα κι όταν είναι μπερδεμένο. Ακόμα κι όταν φοβάται. Ακόμα κι όταν λέει ψέματα.

Κεντρική εικόνα και εικόνες άρθρου: iStock