Πώς θα μεγαλώσω ένα παιδί που αγαπά και σέβεται το περιβάλλον

Δε χρειάζεται να είσαι ο πιο φανατικός οικολόγος του κόσμου για να διδάξεις στο παιδί σου την αγάπη για τη φύση. Δεν χρειάζεται να έχεις κήπο, ούτε να φτιάχνεις δικά σου καθαριστικά από μαγειρική σόδα. Αυτό που χρειάζεται είναι να δώσεις χώρο και χρόνο. Μια βόλτα στο πάρκο, ένα σαλιγκάρι στο χέρι, “μαμά, γιατί πέφτουν τα φύλλα; Εκεί χτίζεται η οικολογική συνείδηση, όχι με θεωρία αλλά με πράξη, εμπειρία και σύνδεση. Σε έναν κόσμο που τρέχει και καταναλώνει, εσύ μπορείς να του δείξεις πώς να σταματά και να παρατηρεί.

Τα πρώτα βήματα στη φύση

Αν έχεις παιδί κάτω των τριών, μην αγχωθείς να του εξηγήσεις πώς δουλεύει το οικοσύστημα. Πάρ’ το από το χέρι και πήγαινε να δείτε τα μυρμήγκια. Δώσ’ του να πιάσει βρεγμένο χώμα, να πατήσει σε λάσπη, να δει μια κάμπια να κουλουριάζεται. Αυτά που για σένα είναι δεδομένα, για εκείνο είναι μαγεία. Και μέσα από αυτό το παιχνίδι με τα στοιχεία, χωρίς καν να το καταλάβει, θα αρχίσει να δένεται με τον κόσμο γύρω του. Κι αυτό είναι τεράστιο.

Το παιχνίδι γίνεται εργαλείο

Στα 4, στα 5, στα 6, τα παιδιά αρχίζουν να ρωτούν. Γιατί έχει τόσες μέλισσες; Τι κάνει αυτό το σκουλήκι; Τότε είναι η τέλεια στιγμή να τους δώσεις απαντήσεις χωρίς να το κάνεις μάθημα. Κάνε τον κήπο σου (ή το μπαλκόνι σου) πεδίο εξερεύνησης. Φυτέψτε μαζί ντοματίνια, βάλτε φακές να φυτρώσουν σε βαμβάκι, βρείτε ονόματα για τα φυτά. Κάθε μικρή επαφή με κάτι που μεγαλώνει είναι ένα σποράκι στη συνείδησή του. Κι όσο πιο συχνή γίνεται αυτή η επαφή, τόσο μεγαλώνει και η φροντίδα.

Σχολείο, αλλά αλλιώς

Από την Α’ Δημοτικού και πάνω, τα παιδιά μπορούν να κατανοήσουν πολύ περισσότερα απ’ όσο νομίζεις. Μπορείτε να μετρήσετε μαζί πόσα σκουπίδια πετάτε μέσα σε μια μέρα. Να κάνετε διαγωνισμό «ποιος θα σβήσει τα περισσότερα φώτα». Να τους εξηγήσεις γιατί είναι σημαντικό να ξαναχρησιμοποιούμε αντικείμενα, γιατί πρέπει να πετάμε λιγότερα και πώς συνδέεται αυτό με την ποιότητα ζωής όλων μας. Δε χρειάζεται να είναι όλα βαριά. Μπορεί να είναι παιχνίδι, πρόκληση, πείραμα. Αρκεί να το ζείτε μαζί.

Ο έφηβος ως ενεργός πολίτης

Οι έφηβοι διψούν για νόημα και για κάτι που να τους αφορά πραγματικά. Αν τους δώσεις έμπνευση, μπορεί να γίνουν οι πιο παθιασμένοι υπερασπιστές του περιβάλλοντος. Μίλα τους ανοιχτά για το τι συμβαίνει στον κόσμο. Δείξε τους ένα ντοκιμαντέρ που σε συγκίνησε. Στείλε τους ένα άρθρο που σου φάνηκε δυνατό. Πηγαίνετε μαζί σε μια δράση καθαρισμού ή σε μια δεντροφύτευση. Δώσε τους την ευκαιρία να νιώσουν ότι η φωνή τους μετράει. Ρώτα τους τι θα άλλαζαν, τι τους θυμώνει, τι τους νοιάζει. Κι άφησέ τους να σου δείξουν εκείνοι τον δρόμο. Δε χρειάζονται έτοιμες απαντήσεις. Χρειάζονται να τους εμπιστευτείς ότι μπορούν να σκεφτούν, να νιώσουν, να πάρουν θέση.

Όχι, δε θα αλλάξεις τον πλανήτη με ένα παιδί που ανακυκλώνει χαρτόνια. Αλλά μπορεί να γίνει ένας ενήλικας που σέβεται το περιβάλλον, τους άλλους, τον εαυτό του. Που θα ξέρει να σταματά, να φροντίζει, να κοιτάζει γύρω του. Που δε θα φοβάται να πάρει θέση. Αυτός είναι ο κόσμος που θέλεις, σωστά; Τότε, ξεκίνα από εκείνον που μεγαλώνεις. Δεν θα τα κάνεις όλα σωστά. Αλλά αν του μάθεις να αγαπά, είσαι ήδη στο σωστό μονοπάτι.

Κεντρική εικόνα και εικόνες άρθρου: iStock