Σύγκρουση για τις οθόνες; Πώς να βάλεις όρια στο παιδί χωρίς καβγάδες

Καλοκαίρι, διακοπές, άπλετος χρόνος, τα παιδιά στο σπίτι και το πρόγραμμα… τι πρόγραμμα; Το “ένα επεισόδιο ακόμα” γίνεται “μα τι ώρα είναι;” και κάπου εκεί σε πιάνει το άγχος ότι θα λιώσουν στις οθόνες και δε θα ξεκολλήσουν ούτε τον Σεπτέμβρη. Μην ανησυχείς, δεν είσαι μόνη. Η αλήθεια είναι πως, όταν δεν υπάρχει σχολείο, δραστηριότητες ή συγκεκριμένα πλαίσια, το τάμπλετ, η τηλεόραση και το κινητό γίνονται η εύκολη λύση. Όμως αν θες να βάλεις όρια χωρίς να περάσεις το καλοκαίρι σαν τροχονόμος που φωνάζει “κλείσ’το επιτέλους”, υπάρχουν τρόποι που δεν περιλαμβάνουν δράματα. Και ξεκινάνε όχι από την οθόνη, αλλά από κάτι άλλο: την ευρύτερη καθημερινότητά σας.

Δες πρώτα τη μεγάλη εικόνα

Πριν αρχίσεις να μετράς λεπτά μπροστά σε οθόνες, σταμάτα και δες: κοιμάται καλά το παιδί σου; Τρώει κάπως φυσιολογικά; Παίζει, κουνιέται, γελάει, κάνει κάτι πέρα από το TikTok ή το Youtube; Αν η απάντηση είναι “ναι”, τότε ίσως δεν υπάρχει πρόβλημα. Αν όμως η οθόνη έχει αντικαταστήσει τη βόλτα, τον ύπνο ή την επικοινωνία, τότε ναι, χρειάζεται παρέμβαση. Το ζήτημα δεν είναι πόσες ώρες περνάει μπροστά στην οθόνη, αλλά τι αφήνει απ’ έξω για να την έχει.
Tip 1: Φτιάξε μια “λίστα ευεξίας”. Σημείωσε (νοητά ή και στο ψυγείο) αν μέσα στην ημέρα το παιδί καλύπτει βασικές ανάγκες: ύπνος, φαγητό, κίνηση, επαφή, δημιουργικότητα. Η οθόνη είναι πρόβλημα όταν τρώει τα υπόλοιπα.

Όρια με ηρεμία, όχι με φωνές

Τα όρια δε χρειάζεται να είναι στρατιωτικού τύπου. Χρειάζονται απλώς να είναι ξεκάθαρα, σταθερά και προσαρμοσμένα στην πραγματικότητα της οικογένειάς σου. Δε χρειάζεται να απαγορεύσεις τα πάντα. Αρκεί να έχεις συγκεκριμένες στιγμές μέσα στη μέρα όπου επιτρέπεται η οθόνη και κάποιες που είναι off screen. Όσο πιο προβλέψιμο είναι το πότε και το πώς, τόσο λιγότερες μάχες θα δίνεις.
Tip 2: Καθόρισε “ανοιχτές ζώνες” για οθόνη, όπως π.χ. μετά το φαγητό ή το απόγευμα για 30 λεπτά. Αντί να πας με το “όχι τώρα” κάθε φορά, πήγαινε με το “σε 20 λεπτά είναι η ώρα της οθόνης σου”.

Δώσε του λόγο και επιλογές

Το πιο δυνατό σου όπλο δεν είναι οι κανόνες, είναι η σχέση σου με το παιδί. Αν νιώσει ότι καταλαβαίνεις πως του είναι δύσκολο, ότι δεν του παίρνεις κάτι “για να τιμωρηθεί”, αλλά γιατί θέλεις να περνά καλύτερα τη μέρα του, θα είναι πιο δεκτικό. Συμφωνήστε μαζί τι ισχύει, τι ώρα θα τελειώνει η οθόνη, τι μπορεί να κάνει μετά. Βοήθησέ το να βρει εναλλακτικές, όχι απλώς να “κόψει” κάτι.
Tip 3: Φτιάξε μαζί του μια “λίστα χωρίς οθόνη” με πράγματα που του αρέσουν: παιχνίδια, ζωγραφική, μαγειρική, μουσική, βόλτα με το σκυλί. Όταν έχει επιλογές, δε βαριέται τόσο εύκολα. Όταν δε βαριέται, δεν τσακώνεστε τόσο συχνά.

Αν θες να έχεις μια μικρή πυξίδα για τις δύσκολες στιγμές, δες τι βοηθάει:

1. Ξεκίνα από τη γενική ευεξία, όχι από το ρολόι
2. Φτιάξε κανόνες που να βγάζουν νόημα για όλους
3. Δώσε επιλογές και φτιάξε εναλλακτικά σενάρια
4. Μείνε σταθερός τις πρώτες μέρες, ακόμα κι αν έχει γκρίνια
5. Μην μπαίνεις σε διαπραγματεύσεις, απλώς υπενθύμιζε
6. Κάνε μικρές εξαιρέσεις όταν χρειάζεσαι κι εσύ ανάσα
7. Δείξε με το παράδειγμά σου ότι μπορείς να αφήσεις κι εσύ την οθόνη

Δε χρειάζεται να γίνεις τέλειος γονιός. Δεν χρειάζεται καν να πετύχεις το “ιδανικό” screen time κάθε μέρα. Χρειάζεται να βλέπεις τη συνολική εικόνα και να φροντίζεις όχι μόνο το παιδί, αλλά κι εσένα. Αν μια μέρα αφήσεις λίγο παραπάνω YouTube για να κάνεις ένα μπάνιο με την ησυχία σου ή να φας χωρίς να σε διακόψει κανείς, δε χάθηκε ο κόσμος. Αυτό που έχει σημασία είναι η πρόθεση, η σταθερότητα και η σύνδεση. Όλα τα υπόλοιπα χτίζονται. Ακόμα κι αν σήμερα σου ξέφυγε, αύριο έχεις άλλη μια ευκαιρία.

Κεντρική εικόνα και εικόνες άρθρου: iStock