Αν έχεις παιδί, ξέρεις ότι το να περιμένει είναι άθλος. Μιλάμε για εκείνες τις στιγμές που ψάχνεις το αγαπημένο του μπλουζάκι και από πίσω σου ακούς έναν συνδυασμό από γκρίνια, βαριεστημένα πόδια που σέρνονται και το κλασικό «μα πόσο κάνει». Και όσο κι αν αγαπάς τον ενθουσιασμό του, κάποιες φορές νιώθεις ότι η αναμονή θα σας οδηγήσει απευθείας σε νυχτερινή έξοδο χωρίς επιστροφή. Η αλήθεια όμως είναι ότι η υπομονή δεν είναι θέμα χαρακτήρα, αλλά μάθημα που χτίζεται όπως κάθε δεξιότητα. Η επιστήμη το στηρίζει και μπορείς να το αξιοποιήσεις με τρόπο που δεν θα σε αγχώνει περισσότερο από την ίδια την αναμονή.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Τι γνωρίζουμε για την αναμονή και το μυαλό των παιδιών
Οι ψυχολόγοι έχουν δείξει εδώ και δεκαετίες ότι τα παιδιά δυσκολεύονται να περιμένουν για κάτι που θέλουν πολύ και αυτό δεν είναι καθόλου περίεργο. Η κλασική «δοκιμασία του μαρσμέλοου» αποκαλύπτει πως τα μικρά παιδιά παλεύουν ανάμεσα στην επιθυμία της στιγμής και στην υπόσχεση ενός μεγαλύτερου οφέλους που έρχεται αργότερα. Το ενδιαφέρον όμως είναι ότι δεν αντιδρούν όλα τα παιδιά το ίδιο. Σε κάποιες κουλτούρες η αναμονή είναι φυσικό κομμάτι της καθημερινότητας, οπότε ακόμη και τα μικρά παιδιά δείχνουν εντυπωσιακό αυτοέλεγχο χωρίς να καταβάλουν ιδιαίτερη προσπάθεια. Το συμπέρασμα είναι ξεκάθαρο: το παιδί δε γεννιέται υπομονετικό ή ανυπόμονο, μαθαίνει να περιμένει όταν η αναμονή υπάρχει ως σταθερή εμπειρία στη ζωή του.
Γιατί κάποια παιδιά περιμένουν πιο εύκολα από άλλα
Οι διαφορές δε σχετίζονται μόνο με τον χαρακτήρα αλλά και με το τι θεωρεί συνηθισμένο το παιδί. Αν μεγαλώνει σε περιβάλλον όπου η αναμονή είναι μέρος της ρουτίνας, την αποδέχεται χωρίς μάχη. Υπάρχουν πολιτισμοί όπου οι γονείς περιμένουν από τα παιδιά να αυτορρυθμιστούν από πολύ μικρή ηλικία και τα παιδιά ανταποκρίνονται εντυπωσιακά. Από την άλλη, υπάρχουν πλαίσια όπου το παιδί παίρνει αυτό που θέλει σχετικά γρήγορα, οπότε ο εγκέφαλος μαθαίνει ότι ο χρόνος ανάμεσα στο «θέλω» και στο «το παίρνω» είναι μικρός. Όταν αλλάζει αυτό το μοτίβο, εμφανίζεται η γκρίνια. Δεν είναι αντίσταση, είναι σύγχυση. Σε κάθε περίπτωση το μήνυμα είναι ενθαρρυντικό, γιατί δείχνει ότι η αναμονή αναπτύσσεται μέσα από επαναλαμβανόμενες εμπειρίες και όχι μέσα από αυστηρούς κανόνες.
Πώς μπορείς να καλλιεργήσεις την υπομονή χωρίς να γίνει ακόμη μία μάχη
Για να μάθει το παιδί να περιμένει πρέπει να του δίνεις ευκαιρίες να περιμένει, αλλά με τρόπο που να το βοηθά να νιώθει ασφάλεια. Μικρά καθημερινά πράγματα όπως το να περιμένει λίγα λεπτά μέχρι να σερβιριστεί το φαγητό, να περιμένει πριν ανοίξει ένα δώρο ή να κάνει σειρά στο σούπερ μάρκετ μπορούν να χτίσουν τον μηχανισμό του αυτοελέγχου. Όσο πιο φυσικό μοιάζει αυτό το μοτίβο, τόσο πιο γρήγορα θα το αποδεχτεί. Φυσικά θα υπάρξουν και αντιδράσεις, αλλά αυτές δεν σημαίνουν ότι κάτι κάνεις λάθος. Δείχνεις στο παιδί ότι η αναμονή δεν είναι τιμωρία αλλά μέρος της ζωής και του δίνεις μικρές στρατηγικές, όπως να κοιτάζει κάτι άλλο ή να μιλάει για κάτι ευχάριστο, για να μην κολλάει στο πόσο πολύ θέλει αυτό που περιμένει.
Η υπομονή στα παιδιά δεν είναι μαγικό χάρισμα που έχουν λίγοι. Είναι μια δεξιότητα που χτίζεται μέσα από την καθημερινότητα, ακριβώς όπως μαθαίνει ένα παιδί να δένει τα κορδόνια του ή να διαβάζει ένα παραμύθι μόνο του. Η έρευνα δείχνει πως τα παιδιά μπορούν να περιμένουν όταν το περιμένεις κι εσύ από αυτά, όταν τους δείχνεις τι σημαίνει αναμονή με τρόπο σταθερό και ήρεμο και όταν η διαδικασία γίνεται κομμάτι της καθημερινής τους εμπειρίας. Δε χρειάζεται να δημιουργήσεις μεγάλους κανόνες, ούτε να πιέζεις κάθε στιγμή. Αρκεί να επαναλαμβάνεις μικρές συνθήκες όπου το παιδί κάνει παύση πριν πάρει αυτό που θέλει. Με τον καιρό θα δεις ότι αντέχει περισσότερο, γκρινιάζει λιγότερο και νιώθει πιο ικανό να διαχειριστεί την απογοήτευση. Και κάπως έτσι, χωρίς να το καταλάβεις, το παιδί σου θα έχει μάθει την πιο χρήσιμη δεξιότητα για όλη του τη ζωή, την ικανότητα να περιμένει.
Κεντρική εικόνα και εικόνα άρθρου: iStock
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ