Vitamin P (Pleasure): Το να απολαμβάνεις το φαγητό σου, έχει σημασία

Αν ρωτήσεις τους περισσότερους ανθρώπους ποιο είναι το αγαπημένο τους φαγητό, έχουν ήδη έτοιμη την απάντηση. Και δεν είναι τυχαίο. Είμαστε προγραμματισμένοι να αντλούμε χαρά από το φαγητό.

Πέρα όμως από τη γεύση και την απόλαυση της στιγμής, υπάρχει και η βαθύτερη επίδραση της τροφής στην ψυχολογία και τη φυσιολογία μας. Το να απολαμβάνουμε το φαγητό, δεν είναι απλώς ευχάριστο — μπορεί να είναι και ευεργετικό για την υγεία μας.

Ίσως, λοιπόν, η «Vitamin P» (από το Pleasure) να είναι εξίσου σημαντική με τις πρωτεΐνες και τα καλά λιπαρά.

Η ψυχολογία πίσω από την απόλαυση

Εδώ και χρόνια, οι ειδικοί μελετούν τι είναι αυτό που κάνει το φαγητό τόσο απολαυστικό. Τα αποτελέσματα είναι τόσο ενδιαφέροντα όσο και ελπιδοφόρα.

Η απόλαυση από το φαγητό δεν περιορίζεται μόνο στους γευστικούς κάλυκές μας. Ξεκινά από το στόμα, αλλά ολοκληρώνεται στον εγκέφαλο. Όπως εξηγεί η διατροφολόγος και θεραπεύτρια Aleta Storch:

«Η απόλαυση, και ειδικά από το φαγητό, πυροδοτεί την απελευθέρωση ντοπαμίνης — της γνωστής “ορμόνης της ευχαρίστησης”. Αυτή με τη σειρά της ενεργοποιεί το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου, ενισχύοντας τη χαρά, την ηρεμία και την αίσθηση ικανοποίησης.»

Το πιο εντυπωσιακό; Όταν απολαμβάνουμε πραγματικά το φαγητό μας, βοηθάμε το σώμα μας να το χωνέψει καλύτερα. Η ντοπαμίνη χαλαρώνει το νευρικό σύστημα, ενεργοποιώντας τη λειτουργία «rest and digest» δηλαδή, αφομοιώνουμε καλύτερα τα θρεπτικά συστατικά.

Η απόλαυση του φαγητού οδηγεί σε πιο υγιεινές επιλογές

Αν νομίζεις ότι η απόλαυση οδηγεί πάντα στην υπερβολή, οι έρευνες διαφωνούν. Σε μια μεγάλη ανασκόπηση 119 μελετών, διαπιστώθηκε ότι όσοι απολαμβάνουν πραγματικά το φαγητό τους, τείνουν να έχουν και πιο ισορροπημένη διατροφή.

Η απόλαυση δεν σημαίνει απαραίτητα junk food. Μπορείς να απολαμβάνεις ένα καλό φρούτο, ένα φρέσκο γεύμα ή ένα πιάτο μεσογειακής κουζίνας εξίσου, αν όχι περισσότερο, από ένα γλυκό.

Ας το παραδεχτούμε: αν το φαγητό ήταν απλώς «καύσιμο», τα γεύματα θα ήταν πολύ βαρετά. Στην πραγματικότητα, το φαγητό μάς συνδέει με αγαπημένα πρόσωπα, αναμνήσεις και παραδόσεις. Είναι μια μορφή συναισθηματικής τροφής.

Μας φέρνει πιο κοντά. Τι είναι μια γιορτή χωρίς φαγητό; Το να μοιράζεσαι ένα τραπέζι με φίλους ή οικογένεια ενισχύει την αίσθηση χαράς και σύνδεσης.

Προσφέρει παρηγοριά. Σκέψου τη ζεστή σούπα όταν είσαι άρρωστη ή το αγαπημένο σου γλυκό μετά από μια δύσκολη μέρα. Το φαγητό έχει αυτή τη μαγική ιδιότητα να μας παρηγορεί — και αυτό δεν είναι κάτι κακό.

Αντιστρατεύεται τη δίαιτα-κουλτούρα. Η ιδέα ότι πρέπει να στερούμαστε συνεχώς τις αγαπημένες μας τροφές για να είμαστε «σωστές» είναι ξεπερασμένη — και, συχνά, βλαβερή. Το να επιτρέπεις στον εαυτό σου να απολαμβάνει ένα φαγητό χωρίς ενοχές είναι ένα βήμα προς την αποδοχή και την ισορροπημένη σχέση με το σώμα σου.

Μας συνδέει με τις ρίζες μας. Η μυρωδιά ενός φαγητού από τα χεράκια της γιαγιάς, μια συνταγή από την πατρίδα σου, ένα γλυκό με ιστορία — όλα αυτά μάς δένουν με την κουλτούρα και την ταυτότητά μας. Το να απορρίπτεις αυτά τα φαγητά με τη δικαιολογία ότι “δεν είναι light”, είναι σαν να απορρίπτεις ένα κομμάτι του εαυτού σου.

Απόλαυση ή συναισθηματική υπερφαγία;

Μπορεί να μπερδευτείς. Είναι πρόβλημα όταν βρίσκεις παρηγοριά στο φαγητό; Όχι απαραίτητα. Υπάρχει όμως μια διαφορά:

Συναισθηματική κατανάλωση είναι όταν τρως για να καλύψεις ένα κενό — θυμό, στρες, λύπη — χωρίς επίγνωση ή σύνδεση με αυτό που τρως. Απόλαυση στο φαγητό είναι όταν επιλέγεις κάτι επειδή σου αρέσει, νιώθεις παρούσα, το γεύεσαι, το ζεις.

Αναρωτήσου λοιπόν: Πώς νιώθεις αφού φας; Εάν νιώθεις ικανοποιημένη, ανάλαφρη, χαρούμενη τότε ήταν πραγματική απόλαυση. Αν νιώθεις ενοχή ή βάρος, ίσως κρύβεται από πίσω συναισθηματική φόρτιση.

Κεντρική φωτογραφία: 30Nudos Adicora, pexels.