Αξίζω ή όχι; 4 τρόποι που η σκέψη αυτή επηρεάζει τη ζωή σου

Υπάρχουν στιγμές που όλα δείχνουν να πηγαίνουν όπως τα θες και νιώθεις πως το αξίζεις, κι άλλες που, όσο κι αν προσπαθείς, τίποτα δεν σου βγαίνει. Η σκέψη του “αξίζω” είναι βαθιά ριζωμένη μέσα μας, και καθορίζει σχεδόν τα πάντα: από το πώς αντιμετωπίζεις τον εαυτό σου μέχρι το πώς βλέπεις τους άλλους. Είναι κάτι σαν εσωτερικός κανόνας δικαιοσύνης που μας δίνει νόημα και τάξη στον κόσμο. Μόνο που η ζωή δεν παίζει πάντα δίκαια. Κι εκεί αρχίζει το μπέρδεμα: όταν η πεποίθηση του “αξίζω” γίνεται άλλοτε σύμμαχος και άλλοτε παγίδα.

Όταν νιώθεις πως δεν αξίζεις τίποτα καλό

Αυτή είναι ίσως η πιο σιωπηλή, αλλά και πιο επικίνδυνη μορφή του “αξίζω”. Όταν έχεις περάσει δύσκολες εμπειρίες, όταν έχεις μάθει να βάζεις πάντα τους άλλους πρώτους ή να κρίνεις τον εαυτό σου πιο αυστηρά απ’ όσο χρειάζεται, μπορεί να πείσεις τον εαυτό σου πως τα καλά πράγματα δεν είναι για σένα. Οι έρευνες δείχνουν πως πολλοί άνθρωποι με χαμηλή αυτοεκτίμηση ή καταθλιπτικές σκέψεις πιστεύουν πως δε “δικαιούνται” να νιώσουν καλύτερα. Κι αυτό γίνεται αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Αν όμως βρεις το θάρρος να συνδεθείς με άλλους ανθρώπους, να μιλήσεις ανοιχτά και να δεις ότι δεν είσαι ο μόνος που κουβαλάει πληγές, αρχίζει σιγά σιγά να αλλάζει ο τρόπος που αντιλαμβάνεσαι την αξία σου.

Όταν θεωρείς ότι άξιζες κάτι που δεν πήρες

Πόσες φορές έχεις σκεφτεί ότι άξιζες μια προαγωγή, μια αναγνώριση ή μια ευκαιρία που τελικά πήγε αλλού; Αυτή είναι η δεύτερη όψη του “αξίζω”: η απογοήτευση. Όταν πιστεύεις ότι η ζωή λειτουργεί σαν μαθηματική εξίσωση – δίνω, άρα παίρνω – η πραγματικότητα σπάνια σε επιβεβαιώνει. Η αλήθεια είναι πως υπάρχουν εξωτερικοί παράγοντες που δε μπορείς να ελέγξεις: συγκυρίες, τύχη, προκαταλήψεις, ακόμη και κοινωνικές ανισότητες. Αντί όμως να εγκλωβίζεσαι στην αίσθηση αδικίας, αξίζει να δεις τι μπορείς να βελτιώσεις εσύ. Μίλα με ανθρώπους που θα σου δώσουν οπτική, ενίσχυσε τις δεξιότητές σου, συνέχισε να προσπαθείς. Το “αξίζω” δεν είναι τίτλος που σου απονέμεται, είναι στάση ζωής.

Όταν πιστεύεις ότι οι άλλοι δεν το άξιζαν

Είναι ανθρώπινο να νιώθεις φθόνο. Να βλέπεις κάποιον που έχει αυτό που θες και να σκέφτεσαι «μα γιατί αυτός κι όχι εγώ;». Η τρίτη μορφή του “αξίζω” είναι η πιο ύπουλη, γιατί μετατρέπει τη σύγκριση σε θυμό. Ο φθόνος όμως, αν τον χειριστείς σωστά, μπορεί να γίνει εργαλείο. Αντί να κρίνεις τον άλλον, προσπάθησε να καταλάβεις τι μπορείς να μάθεις από εκείνον. Μίλα, ρώτα, δες τις επιλογές του. Είναι πιο ωφέλιμο να εμπνέεσαι από την επιτυχία κάποιου, παρά να τη μειώνεις μέσα σου. Η επιτυχία του άλλου δεν αφαιρεί από τη δική σου αξία, είναι απλώς διαφορετική διαδρομή.

Όταν θεωρείς ότι οι άλλοι αξίζουν περισσότερο

Αυτή η όψη του “αξίζω” είναι πιο φωτεινή, αλλά έχει κι αυτή τις παγίδες της. Το να πιστεύεις ότι οι άλλοι αξίζουν κάτι καλύτερο δείχνει ενσυναίσθηση και ευγένεια. Όμως όταν αυτή η στάση σε κάνει να αγνοείς τις δικές σου ανάγκες, τότε χάνεται η ισορροπία. Πολλοί άνθρωποι μένουν σε σχέσεις, φιλίες ή δουλειές που τους εξαντλούν επειδή νιώθουν ενοχές να απομακρυνθούν. Νομίζουν πως “ο άλλος δεν αξίζει να πληγωθεί”, ξεχνώντας ότι και οι ίδιοι αξίζουν σεβασμό και φροντίδα. Η πραγματική καλοσύνη δεν είναι να λες πάντα “ναι”, αλλά να ξέρεις πότε ένα “όχι” είναι πιο τίμιο για όλους.

Το πώς αντιλαμβάνεσαι το “αξίζω” καθορίζει τον τρόπο που ζεις. Μπορεί να σε κάνει πιο δυνατό, πιο συμπονετικό ή να σε κρατά φυλακισμένο σε σκέψεις αδικίας. Το ζητούμενο δεν είναι να διώξεις αυτή τη φωνή, αλλά να τη μάθεις να μιλά πιο ήρεμα. Να βλέπεις τα πράγματα με ευελιξία, χωρίς υπερβολές και χωρίς αυτοτιμωρία. Γιατί η αλήθεια είναι απλή: όλοι αξίζουμε κάτι καλό, αρκεί να σταματήσουμε να ζητάμε άδεια για να το πιστέψουμε.

Κεντρική εικόνα και εικόνα άρθρου: iStock