Γιατί «κρατάς σκορ» στις σχέσεις σου και τι σημαίνει αυτό στην πράξη;

Μπορεί να μην το παραδέχεσαι ανοιχτά, αλλά πόσες φορές έχεις πιάσει τον εαυτό σου να σκέφτεται «εγώ έκανα αυτό για εκείνον, εκείνος τι έκανε για μένα;». Αυτό το αθόρυβο λογιστήριο που τρέχει στο μυαλό μας δεν είναι τυχαίο, είναι η λεγόμενη θεωρία της κοινωνικής ανταλλαγής. Οι ψυχολόγοι περιγράφουν με αυτή τον τρόπο που υπολογίζουμε, συνειδητά ή μη, το τι δίνουμε και το τι παίρνουμε στις σχέσεις μας. Και μπορεί να σου φαίνεται λίγο κυνικό να βλέπεις την αγάπη σαν οικονομία συναισθημάτων, όμως είναι ένας μηχανισμός που όλοι μας χρησιμοποιούμε για να καταλάβουμε αν μια σχέση αξίζει την ενέργεια και τον χρόνο μας.

Πώς μετράς τι αξίζει

Στην πράξη, κάνεις πάντα έναν υπολογισμό. Το κόστος μπορεί να είναι ο χρόνος, η φροντίδα, η προσπάθεια, ακόμη και τα νεύρα που ξοδεύεις σε μια σχέση. Το όφελος είναι η χαρά, η στήριξη, η συντροφικότητα. Αν το θετικό ισοζύγιο υπερτερεί, η σχέση σου φαίνεται σημαντική και αξίζει να συνεχίσει. Αν όμως το αρνητικό αρχίσει να βαραίνει, τότε σιγά σιγά νιώθεις πως κάτι δεν πάει καλά. Δε σημαίνει ότι μετράς τα πάντα σαν λογιστής, αλλά οι ισορροπίες έχουν σημασία.

Οι προσδοκίες που κουβαλάς

Δε μετράς το δούναι και λαβείν σε κενό αέρα, το κάνεις με βάση αυτά που έχεις ζήσει ήδη. Αν σε μια προηγούμενη σχέση έπαιρνες πολλή τρυφερότητα, τώρα περιμένεις το ίδιο. Αν αντίθετα οι φιλίες σου ήταν πάντα επιπόλαιες, μπορεί να δέχεσαι λιγότερα χωρίς να το θεωρείς πρόβλημα. Οι προσδοκίες λοιπόν, οι λεγόμενες «γραμμές σύγκρισης», καθορίζουν το αν μια σχέση σε καλύπτει ή σε αφήνει να νιώθεις μισός. Και φυσικά αυτό παίζει ρόλο και στη δουλειά, γιατί κι εκεί περιμένεις αναγνώριση, όχι μόνο καθήκοντα.

Η ισορροπία που κρατάει ζωντανή μια σχέση

Ακόμη και στις πιο τρυφερές σχέσεις, η ισότητα στην ανταλλαγή είναι το μυστικό για να μην μαζευτεί πικρία. Όταν ο ένας είναι συνέχεια ο δότης και ο άλλος ο αποδέκτης, η σχέση χάνει τη ζωντάνια της. Ο πρώτος νιώθει αδικημένος, ο δεύτερος νιώθει ενοχές και κάπως έτσι το δέσιμο χαλαρώνει. Σκέψου την αρχή ενός έρωτα, που όλα τα βλέπεις ροζ και κάνεις τα στραβά μάτια. Μόλις τελειώσει το «μήνα του μέλιτος», αρχίζεις να βλέπεις καθαρά το ποιος δίνει τι. Αν η ισορροπία δεν επανέλθει, τότε το σχοινί κόβεται.

Στο τέλος, όλοι μας θέλουμε να νιώθουμε ότι η σχέση που έχουμε δεν είναι μονόδρομος. Η αγάπη μπορεί να είναι απλόχερη, όμως χρειάζεται αμοιβαιότητα για να ανθίσει. Το να κρατάς σκορ δεν είναι ένδειξη ψυχρότητας, είναι μια εσωτερική προσπάθεια να διασφαλίσεις ότι δεν αδειάζεις τον εαυτό σου χωρίς ανταπόκριση. Οπότε πριν κρίνεις αυστηρά τις σκέψεις σου, αναρωτήσου: σου δίνει αυτή η σχέση χαρά και στήριξη, κι εσύ με τη σειρά σου δίνεις το ίδιο; Αν η απάντηση είναι ναι, τότε το ισοζύγιο είναι υγιές και η αγάπη έχει χώρο να μεγαλώσει.

Κεντρική εικόνα και εικόνα άρθρου: iStock