Γιατί οι κακές σχέσεις μοιάζουν πάντα μεταξύ τους;

Αν έχεις νιώσει ποτέ να μαζεύεις τα κομμάτια σου μετά από μια σχέση, τότε ξέρεις αυτό το γνώριμο συναίσθημα. Εκείνο το μείγμα απογοήτευσης, θυμού και απορίας που σε κάνει να λες «μα πώς γίνεται να καταλήγω πάντα στο ίδιο σημείο;». Δεν έχει σημασία αν ο άλλος έμοιαζε διαφορετικός, πιο ώριμος, πιο τρυφερός ή πιο “έτοιμος”. Το μοτίβο επαναλαμβάνεται. Και αυτό συμβαίνει γιατί, βαθιά μέσα μας, κουβαλάμε όλοι τον ίδιο μηχανισμό επιβίωσης που ενεργοποιείται όταν νιώθουμε πως δε μας φροντίζουν ή δε μας βλέπουν. Οι κακές σχέσεις δε ξεκινούν με κακή πρόθεση. Ξεκινούν με καλή πρόθεση και κακή επικοινωνία. Και κάπου ανάμεσα στην ανάγκη για σύνδεση και στον φόβο της απόρριψης, κάτι χάνεται στη μετάφραση.

Όταν δε νιώθεις ότι σε βλέπουν

Σε κάθε δύσκολη σχέση, υπάρχει πάντα μια στιγμή που το νιώθεις. Μπορεί να είναι στη σιωπή μετά από έναν καβγά, μπορεί να είναι όταν λες κάτι σημαντικό και ο άλλος δεν σηκώνει καν το βλέμμα του. Αυτό το μικρό “δεν με βλέπει” κάνει τον εγκέφαλό σου να χτυπάει συναγερμό. Ο άνθρωπος χρειάζεται να νιώθει ασφαλής, όχι μόνο σωματικά, αλλά και συναισθηματικά. Όταν αυτή η αίσθηση χαθεί, δε νιώθεις απλώς παραμελημένος· νιώθεις ότι απειλείται η ύπαρξή σου. Και τότε, χωρίς να το καταλάβεις, αρχίζεις να αντιδράς – είτε με θυμό, είτε με απόσταση, είτε με σιωπή.

Το φαύλο τρίγωνο: επίθεση, απόσυρση, σιωπή

Κάπως έτσι ξεκινά ο φαύλος κύκλος που έχουν όλες οι κακές σχέσεις: ο ένας νιώθει πως δεν τον ακούνε, ο άλλος πως τον κατηγορούν, και οι δυο αρχίζουν να απομακρύνονται συναισθηματικά. Όσο πιο πολύ πονάς, τόσο πιο έντονα προσπαθείς να σε δουν, αλλά όσο πιο έντονα το κάνεις, τόσο περισσότερο ο άλλος κλείνεται. Δεν είναι κακία, είναι δύο πληγωμένα νευρικά συστήματα που προσπαθούν να επιβιώσουν. Αν το δεις έτσι, παύεις να ψάχνεις τον “φταίχτη” και αρχίζεις να βλέπεις το μοτίβο. Και αυτό είναι το πρώτο βήμα για να το σπάσεις.

Η αλήθεια πίσω από κάθε καβγά

Κάθε φράση που ακούγεται μέσα σε έναν καβγά κρύβει πίσω της κάτι βαθύτερο. Το “ποτέ δε με βοηθάς” μπορεί να σημαίνει “νιώθω ότι δεν είμαι προτεραιότητα”. Το “πάντα έχεις κάτι άλλο να κάνεις” μπορεί να σημαίνει “θέλω να νιώσω ότι είμαι σημαντικός για σένα”. Αν αρχίσεις να ακούς τις ανάγκες πίσω από τις λέξεις, αλλάζει ολόκληρη η δυναμική. Δεν πρόκειται για αγώνα επικράτησης αλλά για προσπάθεια επανασύνδεσης. Και η επανασύνδεση δεν έρχεται από το δίκιο αλλά από την ευαλωτότητα. Από τη στιγμή που θα πεις “μου λείπεις” αντί για “δεν αντέχω άλλο”.

Οι κακές σχέσεις μοιάζουν γιατί γεννιούνται από την ίδια έλλειψη: το αίσθημα ότι δεν είμαστε ασφαλείς στην αγάπη. Μπορεί να αλλάζουν τα πρόσωπα, όμως το σενάριο είναι πάντα το ίδιο μέχρι να καταφέρεις να αλλάξεις τον ρόλο σου. Η αλλαγή δεν έρχεται όταν βρεις τον “σωστό άνθρωπο”, αλλά όταν μάθεις να επικοινωνείς με αλήθεια και να φροντίζεις εσύ τον εαυτό σου όπως θα ήθελες να σε φροντίζουν οι άλλοι. Τότε, σταματάς να παλεύεις για να σε δουν, γιατί έχεις ήδη δει εσύ ποιος είσαι. Και εκεί αρχίζει η πραγματική οικειότητα – εκεί όπου η αγάπη δεν χρειάζεται εξηγήσεις, μόνο παρουσία.

Κεντρική εικόνα και εικόνα άρθρου: iStock