Υπάρχουν στιγμές που νιώθεις πως το μυαλό σου κάνει restart χωρίς καμία προειδοποίηση. Μπαίνεις στο δωμάτιο, κοιτάς γύρω σαν να είσαι σε ξένο σπίτι και ψάχνεις το κουμπί που θα σε επαναφέρει στο αρχικό σου αίτημα. Όσο κι αν σε εκνευρίζει, αυτό δεν σημαίνει ότι έχεις πρόβλημα μνήμης, σημαίνει ότι ο εγκέφαλος δουλεύει ακριβώς όπως έχει σχεδιαστεί. Η μνήμη δε λειτουργεί σαν κάμερα που τραβάει τα πάντα με ακρίβεια αλλά περισσότερο σαν καλλιτέχνης που αποφασίζει τι αξίζει να ζωγραφίσει καθαρά και τι να το αφήσει στο περίπου. Αν το σκεφτείς έτσι, ξαφνικά το χάος στο μυαλό σου αποκτά μια… ποιητική μορφή.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Η προσοχή είναι ο φύλακας της μνήμης
Αν δεν κοιτούσες ποτέ πραγματικά ένα αντικείμενο, μην περιμένεις να θυμάσαι τις λεπτομέρειές του. Ο εγκέφαλός σου δεν σπαταλάει ενέργεια για πράγματα που δεν του ζητάς να κρατήσει. Αυτός είναι και ο λόγος που, όσο κι αν έχεις δει ένα κέρμα του ενός ευρώ, δεν μπορείς να περιγράψεις τι ακριβώς έχει γύρω γύρω από το πρόσωπο της Ευρώπης. Η μνήμη σου δεν έχει πρόβλημα, απλώς δεν είχε καμία εντολή να το αποθηκεύσει. Μόλις όμως στρέψεις την προσοχή σου κάπου συνειδητά και του δώσεις την εντολή “κράτα το αυτό”, τότε ο εγκέφαλος αρχίζει να δουλεύει. Προσοχή και πρόθεση πάνε μαζί, σαν δίδυμο που ανοίγει ή κλείνει την πόρτα της ανάμνησης. Αν δεν υπήρχε αυτό το φίλτρο, θα κουβαλούσες στο κεφάλι σου κάθε άχρηστη λεπτομέρεια της εβδομάδας και δεν θα είχες χώρο ούτε για το πού πάρκαρες.
Το περιβάλλον κάνει κουμάντο περισσότερο απ’ όσο νομίζεις
Κάθε πληροφορία που μαθαίνεις, ταξιδεύει μαζί με το περιβάλλον στο οποίο τη συνάντησες. Άλλο το μυαλό σου όταν κάθεσαι στο γραφείο, άλλο όταν έχεις φτάσει στην κουζίνα γιατί διψούσες αλλά τελικά κοιτάς τα ράφια χωρίς να θυμάσαι για ποιο λόγο ήρθες. Αυτό λέγεται εξαρτημένη μνήμη και είναι ο λόγος που συχνά η απάντηση έρχεται όταν επιστρέφεις εκεί που ξεκίνησες. Το ίδιο συμβαίνει και με τη μελέτη. Αν διαβάζεις πάντα στο ίδιο σημείο, ο εγκέφαλος δένει τη γνώση με το δωμάτιο. Αν αλλάξεις χώρο, ξαφνικά όλα μοιάζουν πιο δύσκολα. Γι’ αυτό βοηθάει να αλλάζεις παραστάσεις όταν μαθαίνεις κάτι και να κάνεις μικρά διαλείμματα. Έτσι, η μνήμη σου δεν κλειδώνει σε έναν μόνο χώρο και σε ακολουθεί όπου κι αν πας, ναι ακόμη και στο σούπερ μάρκετ όταν χρειάζεται να θυμηθείς τη λίστα.
Οι δυνατές στιγμές κολλάνε καλύτερα
Δε θυμάσαι την πέμπτη Τρίτη του Μαρτίου αλλά θυμάσαι πολύ καλά την πρώτη σου γιορτή, το πάρτι που κατέληξε σε γέλια, το δώρο που σε ξάφνιασε. Ο λόγος είναι απλός, ο εγκέφαλος λατρεύει τις εκπλήξεις. Ό,τι σου προκαλεί συναισθηματικό τράνταγμα, το κρατάει σαν κάτι χρήσιμο. Η έκπληξη, ο φόβος, η χαρά, η περιέργεια, όλα λειτουργούν σαν κόλλα που στερεώνει μια στιγμή πιο γερά από τις υπόλοιπες. Η μνήμη εξαρτάται από το πόσο σε άγγιξε αυτό που έζησες, όχι από το πόσο τέλειο ήταν. Και ναι, αυτό εξηγεί γιατί μπορεί να θυμάσαι το αστείο που ειπώθηκε σε ένα τραπέζι δέκα χρόνια πριν αλλά να μη θυμάσαι τον κωδικό του WiFi που έβαλες πριν μία εβδομάδα.
Τελικά, η μνήμη σου δεν είναι τεμπέλα ούτε ασυντόνιστη, είναι απλώς ανθρώπινη. Θέλει καθαρό μυαλό, ξεκούραση και μια δόση συναισθήματος για να λειτουργήσει σωστά. Η καλή ποιότητα ύπνου είναι το εργαλείο που μετατρέπει τις εμπειρίες σου σε κάτι σταθερό. Και οι αναμνήσεις που μοιράζεσαι με άλλους, γίνονται πιο ζωντανές όταν τις ξαναλές, σαν ιστορίες που αποκτούν περισσότερα χρώματα κάθε φορά. Οπότε, την επόμενη φορά που θα ξανααναρωτηθείς γιατί μπήκες στο δωμάτιο, θυμήσου ότι δεν φταις εσύ, φταίει η φυσιολογία σου. Και ευτυχώς, γιατί χωρίς αυτήν η ζωή θα ήταν αφόρητα προβλέψιμη.
Κεντρική εικόνα και εικόνα άρθρου: iStock
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ