Η ιστορία – πολιτική, κοινωνική, ακόμη και πολιτισμική – κινείται πάντα με τη λογική της ισορροπίας. Κάθε δράση γεννά την αντίδρασή της, κάθε ακραία μετατόπιση προκαλεί την εμφάνιση του αντίθετου πόλου, σαν φυσικός νόμος που επιδιώκει την αποκατάσταση του μέτρου.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Η εκλογή του Zohran Mamdani στις Ηνωμένες Πολιτείες, ενός πολιτικού που εκφράζει με ένταση την αριστερή ριζοσπαστική φωνή της νέας γενιάς, είναι μια χαρακτηριστική τέτοια περίπτωση. Πολλοί αναλυτές δεν διστάζουν να τον χαρακτηρίσουν ως “ Trump της Αριστεράς” – όχι φυσικά για τις θέσεις του, αλλά για τη λειτουργία του φαινομένου. Όπως ο Donald Trump αναδύθηκε ως αντίδραση στις πολιτικές και κοινωνικές ελίτ της Ουάσινγκτον, έτσι και ο Mamdani εκφράζει το αντίθετο άκρο, ως απάντηση στην απογοήτευση από το νεοφιλελεύθερο πολιτικό κατεστημένο.
Η κοινωνία, κουρασμένη από το αίσθημα ανισότητας, ζητά ανατροπή – κι όταν δεν τη βρίσκει στο κέντρο, τη γυρεύει στα άκρα.
Η Ελλάδα γνώρισε αυτό το φαινόμενο σχεδόν δέκα χρόνια νωρίτερα. Το 2015, μέσα στην ασφυξία των μνημονίων και της οικονομικής επιτήρησης, οι πολίτες στράφηκαν προς την Αριστερά του Αλέξη Τσίπρα, που υποσχόταν ρήξη και “σκίσιμο των μνημονίων”. Ήταν η φυσική αντίδραση μιας κοινωνίας που είχε εξαντληθεί από τη λιτότητα και αναζητούσε ελπίδα, έστω κι αν αυτή εκφραζόταν μέσα από την οργή.
Παρόμοια, ο Zohran Mamdani εκφράζει τη δική του “αμερικανική ριζοσπαστική στιγμή”. Με ρητορική κατά του χρηματοπιστωτικού συστήματος, υπέρ της διαγραφής και ρύθμισης χρεών, της δημόσιας υγείας και παιδείας για όλους, και της στήριξης των πολιτών που ζουν στη φτώχεια, προβάλλει ως φωνή μιας γενιάς που δεν πιστεύει πια ότι η αγορά μπορεί να λύσει τα κοινωνικά προβλήματα. Όπως ο Τσίπρας το 2015 αμφισβήτησε τα όρια της ευρωπαϊκής οικονομικής ορθοδοξίας, έτσι και ο Mamdani αμφισβητεί το πλαίσιο του αμερικανικού καπιταλισμού και την κυριαρχία των εταιρικών συμφερόντων πάνω στην πολιτική.
Ακόμη και η αισθητική του νέου τότε πολιτικού σκηνικού υπηρετούσε τον ίδιο συμβολισμό: ο Πρωθυπουργός και τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ απέρριπταν τη γραβάτα, ακόμη και στις πιο επίσημες συναντήσεις. Ήταν η “στολή” της αντισυστημικής επανάστασης – μια σκόπιμη αποστασιοποίηση από την καθωσπρέπει εικόνα του παλιού κατεστημένου. Κάτι ανάλογο βλέπουμε σήμερα με τον Mamdani και τη νεαρή σύζυγό του: το στυλ τους, χαλαρό και ανεπιτήδευτο, αν και φοράει γραβάτα, ενσαρκώνει τον νέο ριζοσπαστισμό, όπου η πολιτική δεν χρειάζεται πια σοβαροφάνεια, αλλά αυθεντικότητα, συναίσθημα και σύγκρουση.
Η εκλογή Mamdani δείχνει, λοιπόν, πως η αμερικανική κοινωνία βιώνει το δικό της “2015”. Όπως τότε η Ελλάδα αντέδρασε στη δεκαετία των μνημονίων με μια έκρηξη ριζοσπαστισμού, έτσι και τώρα, μετά από χρόνια ανισοτήτων, ακρίβειας και έλλειψης κοινωνικών παροχών, οι Νεοϋορκέζοι επιλέγουν έναν νέο τρόπο να φωνάξουν «ως εδώ».
Κάθε εποχή γεννά τους δικούς της “Trump” και τους δικούς της “Τσίπρες” – διαφορετικούς στην ιδεολογία, αλλά ίδιους στη λειτουργία: είναι οι αντιδράσεις ενός συστήματος που αναζητά ισορροπία.
Η ιστορία δεν κινείται σε ευθεία γραμμή, αλλά σαν εκκρεμές. Από το ένα άκρο στο άλλο. Και μόνο όταν το εκκρεμές κουραστεί, ίσως βρει ξανά το κέντρο.
Ποια είναι η δική σας γνώμη;
Τατιάνα
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ