Μιλάς τη γλώσσα των Gen Z; Ο απόλυτος οδηγός για να καταλάβεις τι λένε (και τι εννοούν!) οι έφηβοι

Όταν ακούς το παιδί σου να μιλάει και νιώθεις πως χρειάζεσαι υπότιτλους, μην πανικοβάλλεσαι. Δεν έχεις χάσει επαφή με την πραγματικότητα, απλώς έχεις έρθει αντιμέτωπος με την πιο εξελιγμένη μορφή επικοινωνίας της Gen Z: τη slang. Αν έχεις βρεθεί να ψάχνεις στο Google τι σημαίνει “sus” – συντομογραφία του suspicious, που λέγεται όταν κάποιος φέρεται ύποπτα ή λίγο περίεργα, “rizz” – όρος που περιγράφει τη γοητεία ή το φλερτ κάποιου που ξέρει να εντυπωσιάζει, ή “left no crumbs” – έκφραση που σημαίνει ότι κάποιος τα έκανε όλα άψογα, τόσο καλά που δεν άφησε… ψίχουλο πίσω του, τότε είσαι στο σωστό μέρος. Αυτές οι λέξεις μπορεί να σου φαίνονται παράξενες, άσχετες ή και αστείες, αλλά για τα παιδιά έχουν νόημα, ρόλο και συχνά κρύβουν πολλά περισσότερα απ’ όσα φαντάζεσαι. Το να τις κατανοήσεις δεν είναι προσπάθεια να γίνεις «νέος», αλλά τρόπος να πλησιάσεις ουσιαστικά το παιδί σου. Κι αν δεν καταλαβαίνεις τι λέει, τουλάχιστον θα ξέρεις τι δεν εννοεί.

Γιατί οι έφηβοι μιλάνε με… κωδικούς

Οι έφηβοι πάντα έβρισκαν τρόπους να ξεχωρίζουν από τους ενήλικες. Η slang δεν είναι κάτι καινούριο. Από το “cool” των ’80s και ’90s μέχρι το πιο δικό μας “ψιλοτρέλα”,  η γλώσσα των νέων πάντα εξελισσόταν. Σήμερα, ακούμε όρους όπως “rizz”, που είναι συντομογραφία του “charisma” και περιγράφει το ιδιαίτερο χάρισμα ή φλερτ που κάνει κάποιον ακαταμάχητο, και “brain rot”, που χρησιμοποιείται για να περιγράψει το αίσθημα αποσύνδεσης ή… λιώσιμο εγκεφάλου μετά από ατελείωτο σκρολάρισμα στο TikTok ή το YouTube. Αυτές οι λέξεις λειτουργούν σαν σημάδι ταυτότητας. Δεν λένε απλώς κάτι αστείο ή κοφτό. Εκφράζουν ενθουσιασμό, λύπη, ντροπή, έλξη, απόρριψη ή και υπαρξιακή κρίση, μέσα σε μία–δύο συλλαβές. Είναι ένας τρόπος να νιώσουν ότι ανήκουν. Επιπλέον, όταν οι μεγάλοι δεν καταλαβαίνουν ακριβώς τι λένε, τόσο το καλύτερο! Γιατί ο έφηβος πάντα θα θέλει να κρατήσει κάτι μόνο για την παρέα του.

Οι πιο δημοφιλείς λέξεις και τι (δεν) εννοούν

Αν νομίζεις ότι “Netflix and chill” σημαίνει να δείτε απλώς μια ταινία στον καναπέ, ξανασκέψου το. Στην εφηβική αργκό, είναι ένας υπαινιγμός για ρομαντική – ή και πιο προσωπική – συνάντηση, με το Netflix απλώς ως πρόσχημα. Αν κάποιος είναι “GOAT“, δεν βελάζει, είναι το “Greatest of All Time“, δηλαδή κορυφαίος. Αν σε άφησαν “on read”, διάβασαν το μήνυμά σου και δεν απάντησαν (και ναι, πονάει). Το “aura” δεν έχει να κάνει με ενέργειες και κρυστάλλους, αλλά με το πόσο «κουλ» φαίνεσαι. Αν ακούσεις “no cap“, σημαίνει “χωρίς ψέματα”, ενώ το “cap” είναι το ίδιο το ψέμα. 

Όταν τα memes γίνονται προτάσεις

Η αργκό του σήμερα γεννιέται και πεθαίνει στα social media. Μπορεί ένα βίντεο 7 δευτερολέπτων να φτιάξει λέξη και μια τάση να αλλάξει την καθημερινότητα των παιδιών. Παιδιά σε κάθε γωνιά της γης μιλούν την ίδια αόρατη γλώσσα. Από το TikTok μέχρι το Discord, ένα καινούριο αστείο γίνεται έκφραση, μετά κουλτούρα. Αυτό είναι το «brain rot», όπου όλη η καθημερινότητα απορροφάται από αστεία που δε βγάζουν νόημα στους έξω, αλλά συνδέουν τους μέσα.

Όταν οι λέξεις κουβαλούν ιστορία και ταυτότητα

Δεν είναι όλες οι slang λέξεις αθώες ή αστείες. Πολλές έχουν τις ρίζες τους σε περιθωριοποιημένες κοινότητες και κουβαλούν ιστορία, αγώνες και πολιτισμό. Για παράδειγμα, η λέξη “shade” προέρχεται από την LGBTQ+ και drag κουλτούρα και σημαίνει το διακριτικό, έξυπνο και συχνά ειρωνικό σχόλιο που ρίχνει έμμεση κριτική σε κάποιον – κάτι σαν «καλόκαρδο» καρφί. Από την άλλη, το “snatched” προέρχεται από την Black κοινότητα και ειδικά από τον χώρο της μόδας και του drag· χρησιμοποιείται για να περιγράψει κάποιον που φαίνεται αψεγάδιαστα εντυπωσιακός – τόσο που σου κόβει την ανάσα. Όταν χρησιμοποιούμε τέτοιες λέξεις χωρίς να γνωρίζουμε την προέλευσή τους, μπορεί –άθελά μας– να μειώσουμε τη σημασία τους ή και να προσβάλουμε όσους τις δημιούργησαν μέσα από προσωπικές εμπειρίες και πολιτισμικές αναφορές. Η κατανόηση του πλαισίου δεν είναι απλώς ένδειξη μόρφωσης αλλά πράξη σεβασμού.

Η παρεξήγηση παραμονεύει

Το πρόβλημα δεν είναι οι λέξεις. Είναι πως λένε πολλά με λίγα και οι μεγάλοι ακούμε άλλα. Για παράδειγμα, το “throwing shade” ακούγεται επικίνδυνο, όμως στην πραγματικότητα σημαίνει να πει κάποιος κάτι ειρωνικό ή σαρκαστικό – συνήθως με στυλ – για να μειώσει ή να κοροϊδέψει κάποιον άλλον. Είναι σαν μια λεκτική «σπόντα» που δε λέγεται πάντα με κακία, αλλά μπορεί να πονέσει. Για τον έφηβο, συχνά είναι απλώς πείραγμα ή μέρος του χιούμορ της παρέας. Αντίστοιχα, το “friends with benefits” δεν περιγράφει απλώς μια φιλία. Αναφέρεται σε δύο άτομα που έχουν φιλική σχέση, αλλά και σεξουαλική επαφή, χωρίς να θεωρούνται ζευγάρι. Αν δεν γνωρίζεις τη σημασία αυτών των όρων, μπορεί να παρερμηνεύσεις τις συζητήσεις ή –ακόμα χειρότερα– να χάσεις την ευκαιρία για μια σημαντική κουβέντα με το παιδί σου. Το να αναγνωρίζουμε το πότε κάτι είναι χιούμορ και πότε χρειάζεται προσοχή είναι μια δεξιότητα που θέλει χρόνο, παρατήρηση και λίγη δόση αυτοσαρκασμού.

Χιούμορ, περιέργεια και λίγη αυτοσυγκράτηση

Το να καταλάβεις τι λέει το παιδί σου δε σημαίνει να το παίζεις δεκαπεντάρης. Ρώτα με αληθινό ενδιαφέρον, άκου χωρίς διακοπές και άφησε λίγο χώρο για να σε εκπλήξει. Μπορεί να μάθεις κάτι – ή να γελάσεις με την ψυχή σου. Αν, για παράδειγμα, το παιδί σου σου πει ” I’m going to touch grass” , μην πάρεις τηλέφωνο τον γεωπόνο ούτε να του προτείνεις να ποτίσει τον κήπο. Η φράση σημαίνει ότι έχει κορεστεί από την οθόνη και νιώθει την ανάγκη να βγει έξω, να πάρει αέρα, να επανασυνδεθεί με την πραγματικότητα. Και αυτό, πίστεψέ με, είναι πολύ καλό σημάδι – τόσο για τη δική του ισορροπία όσο και για τη δική σου ψυχραιμία.

Η γλώσσα αλλάζει και μαζί της αλλάζουν και οι σχέσεις. Αντί να κρατάμε αποστάσεις, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτές τις λέξεις σαν γέφυρα. Όχι για να μιμηθούμε τη γενιά τους, αλλά για να χτίσουμε εμπιστοσύνη. Οι έφηβοι θέλουν να τους ακούμε χωρίς να τους διορθώνουμε συνεχώς. Κι αν καταλάβουμε έστω και λίγη από τη slang τους, ίσως αρχίσουν να μας λένε περισσότερα – και όχι μόνο με emojis.

Κεντρική εικόνα και εικόνες άρθρου: iStock