Βιβλία γονεϊκότητας: Γιατί σε γεμίζουν ενοχές αντί για λύσεις;

Όταν γίνεσαι γονιός, αργά ή γρήγορα θα πιάσεις ένα βιβλίο γονεϊκότητας στα χέρια σου. Ίσως με την ελπίδα να βρεις εκεί τον χάρτη που θα σε οδηγήσει στον «σωστό» τρόπο να μεγαλώσεις τα παιδιά σου. Στην πραγματικότητα όμως, τα περισσότερα από αυτά τα βιβλία δεν είναι γραμμένα για σένα, αλλά για να πουν την ιστορία των ίδιων των συγγραφέων τους. Και αν δεν το έχεις παρατηρήσει ήδη, θα το καταλάβεις όταν σε πιάσει ενοχή ή ελαφριά απόγνωση επειδή δεν μπορείς να εφαρμόσεις όλες τις «χρυσές συμβουλές».

Οι θεωρίες που γεννήθηκαν από παιδικές εμπειρίες

Πάρε για παράδειγμα τον John Bowlby, τον πατέρα της θεωρίας της προσκόλλησης. Ο άνθρωπος μεγάλωσε με νταντάδες, γονείς απόμακρους και έζησε τον πόνο της απώλειας από μικρός. Δεν είναι περίεργο λοιπόν που έφτιαξε μια ολόκληρη θεωρία γύρω από την ανάγκη του παιδιού να δεθεί με τη μητέρα του. Το ζήτημα δεν είναι αν είχε δίκιο, αλλά να θυμάσαι ότι οι απόψεις του δεν ήρθαν από κάποια ουδέτερη επιστημονική γυάλα, αλλά από την προσωπική του ιστορία. Κι ενώ αυτό τον έκανε σπουδαίο στοχαστή, τον έκανε επίσης έναν πατέρα απόντα, που άφησε τα δικά του παιδιά σχεδόν αποκλειστικά στη γυναίκα του.

Οι αντιφάσεις των ειδικών

Μετά έχουμε τον Benjamin Spock, που έγινε διάσημος γιατί έλεγε στις μαμάδες «εμπιστεύσου τον εαυτό σου». Κι αμέσως μετά, έγραφε εκατοντάδες σελίδες γεμάτες οδηγίες για το πώς ακριβώς να μεγαλώσεις το παιδί σου. Είναι σαν να σου λέει «φτιάξε την τούρτα όπως νιώθεις», αλλά σου δίνει συνταγή με 48 βήματα. Ακόμα κι αυτοί που φαίνονται απελευθερωτικοί, στην πραγματικότητα συχνά αναπαράγουν στερεότυπα και αντιφάσεις. Και βέβαια, όλοι αυτοί οι «γκουρού» έχουν ένα κοινό, σου μιλάνε λες και η μητρότητα ή η πατρότητα είναι ατομικό σου project, χωρίς να υπολογίζουν ότι ζεις σε έναν κόσμο με δουλειές, υποχρεώσεις και μηδενική κρατική στήριξη.

Η γονεϊκότητα ως βιομηχανία

Δεν είναι τυχαίο ότι όσο περισσότερο νιώθεις ανεπαρκής, τόσο περισσότερα βιβλία αγοράζεις. Η βιομηχανία της γονεϊκότητας μοιάζει λίγο με τη βιομηχανία της δίαιτας, τρέφεσαι με την ελπίδα ότι κάπου εκεί έξω υπάρχει το μαγικό εγχειρίδιο που θα σε σώσει. Αλλά αυτό το βιβλίο δεν υπάρχει. Κι αν υπάρχει, σίγουρα δεν γράφτηκε ακόμα. Οι συγγραφείς χρησιμοποιούν τις δικές τους εμπειρίες, την κουλτούρα και τα πιστεύω τους και τα βαφτίζουν καθολικές αλήθειες. Το αποτέλεσμα είναι ένα μείγμα από χρήσιμες παρατηρήσεις και εντελώς ανέφικτες απαιτήσεις που καταλήγουν να κάνουν τον γονιό να νιώθει ανεπαρκής.

Τελικά, το κλειδί δεν είναι να σταματήσεις να διαβάζεις, αλλά να μάθεις να διαβάζεις με κριτική ματιά. Να αναρωτιέσαι ποιος έγραψε το βιβλίο, γιατί το έγραψε και σε ποιον απευθύνεται πραγματικά. Όχι για να το απορρίψεις, αλλά για να πάρεις ό,τι σου ταιριάζει και να αφήσεις τα υπόλοιπα. Γιατί η γονεϊκότητα δεν είναι copy-paste από τις εμπειρίες ενός άλλου, είναι μια δική σου διαδρομή γεμάτη λάθη, γέλια, τύψεις και μικρές νίκες. Και ίσως τελικά το μόνο βιβλίο που αξίζει να γραφτεί είναι αυτό που γράφεις εσύ με την καθημερινότητά σου.

Κεντρική εικόνα και εικόνες άρθρου: iStock