Relationship Escalator: Πώς να κατέβεις από «εκεί πάνω» και να χτίσεις τη δική σου διαδρομή

Όλοι μεγαλώσαμε με το ίδιο σενάριο στο μυαλό, βρίσκεις τον άνθρωπο σου, λες το πρώτο «σ’ αγαπώ», μένετε μαζί, ακολουθεί πρόταση γάμου, το μεγάλο πάρτι, παιδιά, σπίτι, δάνεια και ούτω καθεξής. Αυτό είναι το περίφημο Relationship Escalator, η «κυλιόμενη σκάλα» των σχέσεων που σε ανεβάζει χωρίς να χρειάζεται καν να περπατήσεις, γιατί η κοινωνία το έχει ήδη κανονίσει για σένα. Το θέμα όμως είναι, μήπως τελικά βρίσκεσαι πάνω σε μια διαδρομή που δε διάλεξες εσύ; Μπορεί να περνάς χρόνια σε μια σχέση χωρίς να έχεις αναρωτηθεί αν όντως θέλεις όλα αυτά τα στάδια ή αν απλά ακολουθείς μια συνταγή που σε έμαθαν από μικρό παιδί. Και η αλήθεια είναι ότι το τίμημα αυτής της αυτόματης πορείας μπορεί να είναι βαρύ, γιατί αν δε σταθείς να σκεφτείς τι θες, κινδυνεύεις να χάσεις τον εαυτό σου μέσα σε ρόλους και υποχρεώσεις που δε σε εκφράζουν.

Τι είναι πραγματικά το Relationship Escalator

Το Relationship Escalator δεν είναι τίποτα άλλο από μια σειρά βημάτων που θεωρούνται αυτονόητα. Από το πρώτο φιλί μέχρι τη συγκατοίκηση, τον γάμο και την οικογένεια, η διαδρομή μοιάζει προδιαγεγραμμένη. Αυτό που τονίζει η ερευνήτρια Amy Gahran είναι ότι η κυλιόμενη σκάλα δεν σε ρωτάει αν θες να ανέβεις, απλά σε μεταφέρει. Κι εκεί αρχίζει το πρόβλημα. Γιατί πολλές φορές προχωράς χωρίς να έχεις κάνει τις δύσκολες ερωτήσεις στον εαυτό σου ή στον σύντροφό σου. Θέλεις στ’ αλήθεια παιδιά; Θέλεις κοινό σπίτι ή είσαι πιο χαρούμενος με τη δική σου φωλιά; Η δυσκολία είναι ότι υπάρχει τόσο ισχυρή κοινωνική επιβράβευση για όποιον ακολουθεί αυτά τα στάδια που ακόμα και η σκέψη της απόκλισης μοιάζει σχεδόν «παράξενη». Αν όμως δεν κάνεις stop για να ελέγξεις αν σου ταιριάζει η διαδρομή, ίσως καταλήξεις σε γάμο, υποθήκη και παιδιά χωρίς ποτέ να έχεις δώσει πραγματικά τη συγκατάθεσή σου.

Η εναλλακτική του relationship smorgasbord

Σκέψου αντί για κυλιόμενη σκάλα να βρίσκεσαι σε μπουφέ. Το relationship smorgasbord, όπως το περιγράφουν οι ειδικοί, είναι ακριβώς αυτό. Μπορείς να διαλέξεις τα «πιάτα» που θες να μοιραστείς με τον σύντροφο σου. Για άλλους μπορεί να είναι διακοπές μαζί, για κάποιους το να έχουν κλειδιά ο ένας στο σπίτι του άλλου, για άλλους η απόφαση να μεγαλώσουν ένα σκύλο ή να μοιραστούν οικονομικές υποχρεώσεις. Δεν υπάρχει ένα σωστό ή λάθος, υπάρχει μόνο το τι σε κάνει να νιώθεις πλήρης. Το σημαντικό σε αυτή την προσέγγιση είναι η επικοινωνία. Αντί να θεωρείς δεδομένο ότι όλοι θέλουν γάμο και παιδιά, κάθεσαι και ανοίγεις χαρτιά στο τραπέζι. Κι έτσι αποφεύγεις παρεξηγήσεις, απογοητεύσεις και σχέσεις που διαλύονται επειδή ποτέ δε μιλήσατε για το βασικό: τι θέλει ο καθένας από εσάς.

Γιατί η διάρκεια δεν είναι ο απόλυτος στόχος

Ένα από τα μεγαλύτερα ψέματα που μας έχουν ταΐσει είναι ότι μια σχέση μετριέται με τη διάρκεια της. Αν έμεινες με κάποιον μέχρι τα βαθιά γεράματα, θεωρείται επιτυχία. Κι όμως, μπορεί να έχεις ζήσει 20 χρόνια γεμάτα απογοήτευση και σιωπηλές εντάσεις. Αντίθετα, μια σχέση που κράτησε τρία χρόνια αλλά σε βοήθησε να εξελιχθείς και να χαμογελάς, ίσως άξιζε πολύ περισσότερο. Η επιτυχία δεν είναι ο χρόνος, είναι η ποιότητα. Είναι το αν έμαθες, αν γέλασες, αν σεβάστηκες και αν σε σεβάστηκαν. Αν κατάφερες να φύγεις από μια σχέση λίγο πιο πλούσιος σε εμπειρία και πιο κοντά στον εαυτό σου, τότε αυτή η σχέση είχε νόημα. Η διάρκεια, όσο κι αν μας αρέσει να τη χρησιμοποιούμε σα μέτρο, δε μπορεί να αντικαταστήσει την αληθινή σύνδεση και την ουσιαστική χαρά που προσφέρει ένας άνθρωπος στη ζωή σου.

Το να κατέβεις από το Relationship Escalator δε σημαίνει ότι είσαι «ανώμαλος» ή ότι φοβάσαι τη δέσμευση. Σημαίνει ότι θες να πάρεις τον έλεγχο πίσω. Ότι θες να δημιουργήσεις μια σχέση που να ταιριάζει σε σένα και όχι στα κοινωνικά κουτάκια. Η δική σου διαδρομή μπορεί να είναι ευθεία, καμπυλωτή ή ακόμα και με σκαμπανεβάσματα. Αρκεί να είναι δική σου. Η σχέση που πραγματικά έχει αξία είναι αυτή που χτίζεις με τον εαυτό σου και με εκείνον που επιλέγεις να είναι δίπλα σου, χωρίς να σε σπρώχνει κανένα ασανσέρ ή καμία κυλιόμενη σκάλα. Και ίσως, αν τολμήσεις να αμφισβητήσεις τα «πρέπει», ανακαλύψεις ότι υπάρχει πολύ περισσότερη ελευθερία, περισσότερη ειλικρίνεια και περισσότερη χαρά από όση σου υποσχέθηκε ποτέ το έτοιμο σενάριο που όλοι ακολουθούν μηχανικά.

Κεντρική εικόνα και εικόνα άρθρου: iStock