Θετική Σκέψη: Αναγνωρίζοντας το «μισοάδειο ποτήρι»

Ανήκεις σε εκείνους τους ανθρώπους που βλέπουν το ποτήρι μισοάδειο ή μισογεμάτο; Η απάντησή σου στο συγκεκριμένο ερώτημα σχετίζεται με το τρόπο που γενικότερα αντιμετωπίζεις όχι μόνο τη ζωή αλλά και τη στάση απέναντι στον ίδιο σου τον εαυτό, το αν κυριαρχεί η αισιοδοξία ή η απαισιοδοξία στην σκέψη σου, κάτι που μπορεί να επηρεάσει ακόμη και την υγεία σου.

Ξέρεις ότι η θετική σκέψη μπορεί να σε βοηθήσει να αντιμετωπίσεις στρεσογόνες καταστάσεις, ακόμη και βελτιώσει την υγεία σου; Αυτό υποστηρίζουν μελέτες, καθώς δείχνουν ότι χαρακτηριστικά της προσωπικότητας όπως η αισιοδοξία και η απαισιοδοξία μπορούν να επηρεάσουν πολλούς τομείς της υγείας και της ευημερίας. Η πιο θετική σκέψη που συνήθως συνοδεύει την αισιοδοξία θεωρείται βασική για την αποτελεσματική διαχείριση του στρες, η οποία συνδέεται με πολλά οφέλη για την υγεία.  Ας προσπαθήσουμε όμως να καταλάβουμε τι ακριβώς εννοούμε με την θετική σκέψη.

Είναι γεγονός ότι έχει χρησιμοποιηθεί πολύ ο όρος θετική σκέψη και θετικότητα, τόσο που έχει παρεξηγηθεί αρκετά.  Ας προσπαθήσουμε να τον «ξεκαθαρίσουμε» λίγο. Θετική σκέψη δεν σημαίνει ότι αγνοώ τις δυσάρεστες ή λιγότερο ευχάριστες καθημερινές καταστάσεις ή τα δύσκολα γεγονότα. Αντίθετα, τα αντιμετωπίζω με έναν πιο θετικό και παραγωγικό τρόπο, εστιάζοντας περισσότερο στο τι μπορώ να κάνω και στο να μην περιμένω να συμβούν τα χειρότερα.

Συνήθως σε μία δύσκολη κατάσταση το μυαλό «τρέχει» και κάνει διάφορα σενάρια, τα οποία είναι συνήθως αρνητικά. Αν λοιπόν παρατηρείς ότι και εστιάζεις περισσότερο στο αρνητικό και στο τι κακό μπορεί να συμβεί, προφανώς η στάση σου είναι απαισιόδοξη.

Πώς θα αναγνωρίσω τις αρνητικές σκέψεις;

• «Άσπρο – μαύρο» και τελειομανία: Αν λειτουργείς στα άκρα: ή όλα θα είναι τέλεια ή όλα λάθος, ή θα είσαι «καλός/τέλειος» ή «αποτυχημένος». Όταν δεν υπάρχει το ενδιάμεσο και ο αναγκαίος χώρος για να δεις που βρίσκεσαι παρά μόνο προσπαθείς να τηρείς πρότυπα ή προσδοκίες 9δικές σου /άλλων) και να είσαι τέλειος, τότε οδηγείσαι στην αποτυχία.
• Σενάρια «καταστροφής» – Καταστροφολογία. Αν στο παραμικρό που θα πάει στραβά, εσύ γενικεύεις το κακό αποτέλεσμα και θεωρείς ότι «αυτό ήταν, όλα θα είναι χάλια» είναι σα να παίζεις ντόμινο, όπου μόλις πέσει το πρώτο τουβλάκι, περιμένεις να καταρρεύσουν όλα, με την διαφορά ότι δεν είναι ντόμινο η ζωή μας. Αυτόματα προβλέπεις το χειρότερο χωρίς να έχεις στοιχεία ότι θα συμβεί το χειρότερο.

• «Φταίνε οι άλλοι». Όταν συνήθως γίνονται οι άλλοι “ φταίχτες”, μάλλον χρειάζεται να αναρωτηθείς αν αντέχεις να κοιτάξεις προς τα μέσα, στον εαυτό σου, να αντιμετωπίσεις πιθανή ντροπή ή το βάρος που προσπαθείς να αποφύγεις και πιστεύεις ότι κατηγορώντας άλλους απλά αυτό-προστατεύεσαι. Και όμως, αυτό που κάνεις είναι να προσπαθείς να ρίξεις τις ευθύνες σε κάποιον άλλον για ό,τι σου συνέβη, αντί να δεις το δικό σου μερίδιο ευθύνης. Έτσι, αποφεύγεις να είσαι υπεύθυνος για τις σκέψεις και τα συναισθήματά σου.
• Δεν έχεις μάθει να «παίρνεις τη χαρά και το θετικό». Μπορεί να έχεις περάσει μια μέρα γεμάτη μικρές νίκες, ζεστά χαμόγελα, μια καλή κουβέντα από κάποιον στη δουλειά και εσύ όμως, το βράδυ, κάθεσαι στον καναπέ και το μόνο που σε «τρώει», το μόνο που σκέφτεσαι είναι «έπρεπε να κάνω κι άλλο…, ή έπρεπε να το κάνω αλλιώς». Εστιάζεις και μεγεθύνεις τις αρνητικές πτυχές μιας κατάστασης και φιλτράρεις όλες τις θετικές. Σα να υπάρχει το φως αλλά εσύ απλά, προτιμάς να μένεις στο σκοτάδι. υπάρχει — απλώς το μυαλό σου αλλάζει φακούς και ξαφνικά βλέπεις μόνο τα σκοτεινά.
• Τα «πρέπει» που βαραίνουν την ψυχή. «Πρέπει να είμαι καλύτερος, …πρέπει να τα προλαβαίνω όλα…, Δεν έπρεπε να νιώθω έτσι…». Σκέφτεσαι όλα τα πράγματα που νομίζεις ότι πρέπει να κάνεις και κατηγορείς τον εαυτό σου που δεν τα κάνεις ή τον πιέζεις να τα κάνεις ακόμα και αν δεν θέλεις, αν είναι πρέπει άλλων. Αποτέλεσμα, κάθε φορά που δεν τα ακολουθείς, αντί να δείξεις καλοσύνη στον εαυτό σου… να τον κατακρίνεις.

• «Όλα γύρω σου γυρίζουν…» Όταν συμβαίνει κάτι κακό, κατηγορείς αυτόματα τον εαυτό σου. Αν ακυρωθεί μια έξοδος με φίλους, πριν καν μάθεις γιατί, έχεις ήδη αποφασίσει πως φταις εσύ, ότι απλά δεν σε θέλουν. Και όμως, μπορεί να ακυρωθεί μία έξοδος για δεκάδες άλλους λόγους που δεν σχετίζονται με εσένα. Το μυαλό σου όμως και το «μέσα σου» τρέχουν πιο γρήγορα από την πραγματικότητα.
• Δραματοποίηση. Κάνεις τα μικρά προβλήματα να φαίνονται μεγάλα. Ένα μικρό λάθος, μια παρεξήγηση, μια ατέλεια είναι υπέρ αρκετά για να νιώσεις μέσα σου να μεγαλώνουν, να γιγαντώνονται, να γίνεται «θέμα». Σα να βλέπεις τα πάντα μέσα από έναν μεγεθυντικό φακό όπου βέβαια, έτσι μοιάζουν τεράστια και τρομακτικά.

Κείμενο: Μαρίνα Μόσχα