Othello Syndrome: Όταν η ζήλια γίνεται ψευδαίσθηση και αλλάζει τον εγκέφαλο

Η ζήλια είναι ένα συναίσθημα που όλοι λίγο-πολύ έχουμε νιώσει, άλλοτε με μια δόση χιούμορ κι άλλοτε με πόνο στο στομάχι. Όμως υπάρχει και η στιγμή που η ζήλια ξεφεύγει από τα φυσιολογικά της όρια και μετατρέπεται σε μια πραγματική ψευδαίσθηση, σε μια πεποίθηση που δεν κλονίζεται με τίποτα. Εκεί μιλάμε για το Othello syndrome, μια σπάνια αλλά άκρως ενδιαφέρουσα διαταραχή που πήρε το όνομά της από τον Σαίξπηρ. Σκέψου να είσαι απολύτως σίγουρος ότι ο άνθρωπος που αγαπάς σε απατά, ενώ δεν υπάρχει κανένα στοιχείο για αυτό. Κι όχι μόνο να το πιστεύεις, αλλά να ζεις, να κινείσαι και να ορίζεις τη ζωή σου γύρω από αυτήν την πεποίθηση. Αυτό είναι το επικίνδυνο σημείο όπου η ζήλια παύει να είναι συναίσθημα και γίνεται παθολογική ψευδαίσθηση.

Τι είναι το Othello syndrome

Το Othello syndrome είναι μια μορφή ψυχικής διαταραχής όπου το άτομο είναι πεπεισμένο ότι ο σύντροφός του το απατά χωρίς καμία πραγματική απόδειξη. Το πιο ανησυχητικό είναι ότι αυτή η πεποίθηση δεν φεύγει με λογικά επιχειρήματα. Ο άνθρωπος μπορεί να ελέγχει ασταμάτητα το τηλέφωνο του συντρόφου, να τον ξυπνάει μέσα στη νύχτα για να τον ανακρίνει ή ακόμη και να φτάσει σε πράξεις βίας. Πρόκειται για μια κατάσταση που φθείρει όχι μόνο τον ίδιο αλλά και τον σύντροφό του, αφήνοντας πίσω φόβο, ένταση και ψυχολογική εξάντληση.

Η σχέση με τον εγκέφαλο και το θάλαμο

Μπορεί να σκέφτεσαι ότι όλα αυτά έχουν μόνο ψυχολογική βάση, αλλά η επιστήμη δείχνει ότι υπάρχει και βιολογικό υπόβαθρο. Μια πρόσφατη μελέτη σε ασθενή που υπέστη εγκεφαλικό έδειξε πως η ζημιά στον θάλαμο του δεξιού ημισφαιρίου συνδέεται με την εμφάνιση του Othello syndrome. Ο θάλαμος είναι σαν κέντρο ελέγχου που επεξεργάζεται τις πληροφορίες που λαμβάνει ο εγκέφαλος. Όταν αυτός ο μηχανισμός χαλάσει, μπορεί να επηρεαστούν οι κρίσεις, οι αποφάσεις και η κοινωνική συμπεριφορά. Έτσι, ένας άνθρωπος μπορεί να παγιδευτεί σε μια διαστρεβλωμένη πραγματικότητα όπου η ζήλια γίνεται απόλυτη αλήθεια.

Από την τραγωδία του Σαίξπηρ στη σύγχρονη ψυχιατρική

Το όνομα του συνδρόμου δεν είναι τυχαίο. Ο Σαίξπηρ έγραψε τον Οθέλλο σαν μια ιστορία για την καταστροφική δύναμη της ζήλιας, όπου ο ήρωας εξαπατάται και οδηγείται σε τραγικές πράξεις. Σήμερα η ιατρική επιστήμη χρησιμοποιεί αυτόν τον λογοτεχνικό συμβολισμό για να περιγράψει μια ψυχική κατάσταση που μπορεί να καταστρέψει ζωές. Δεν είναι μόνο ένα ζήτημα σχέσεων αλλά και νευρολογίας. Εδώ βλέπεις πώς η λογοτεχνία και η επιστήμη ενώνονται, δείχνοντάς σου ότι τα μεγάλα ανθρώπινα πάθη δεν είναι απλώς συναισθήματα, αλλά μπορούν να γίνουν αντικείμενο μελέτης στον εγκέφαλο και την ψυχολογία.

Στο τέλος, το Othello syndrome σου υπενθυμίζει κάτι ουσιαστικό. Η ζήλια μπορεί να έχει μια αθώα δόση που κάνει μια σχέση να δείχνει ζωντανή, αλλά όταν μετατραπεί σε ψευδαίσθηση γίνεται καταστροφική. Και παρόλο που μιλάμε για μια σπάνια διαταραχή, είναι ένας καθρέφτης για να αναρωτηθείς πού βρίσκεται το όριο ανάμεσα στο συναίσθημα και την εμμονή. Η κατανόηση αυτών των μηχανισμών σε βοηθά όχι μόνο να προστατεύσεις τον εαυτό σου αλλά και να δεις με περισσότερη κατανόηση τον άνθρωπο που παλεύει με αυτά. Γιατί η ζήλια μπορεί να είναι πράσινη, αλλά σε ακραίες μορφές της βάφει τη ζωή με σκοτάδι.

Κεντρική εικόνα και εικόνες άρθρου: iStock