Πώς θα πείσεις τα παιδιά σου να συμμετέχουν στις δουλειές του σπιτιού… χωρίς γκρίνια

Αν νιώθεις πως κάθε φορά που ζητάς από το παιδί σου να μαζέψει το πιάτο του είναι σαν να του λες να ανακαλύψει το εμβόλιο του αιώνα, δεν είσαι μόνος. Για πολλούς γονείς, οι δουλειές του σπιτιού γίνονται πεδίο μάχης, ανάμεσα σε εκείνους που βλέπουν το πάτωμα γεμάτο ψίχουλα και σε εκείνους που το διασχίζουν ανέμελοι, σαν να μην τους αφορά. Όμως κάπου εκεί, ανάμεσα στην ακαταστασία και τις καθημερινές εκρήξεις τύπου “μα δεν το έκανα εγώ”, κρύβεται μια μεγάλη ευκαιρία. Να διδάξεις στο παιδί σου υπευθυνότητα, αυτονομία, ομαδικότητα και όλα αυτά χωρίς να νιώθει ότι τιμωρείται επειδή γεννήθηκε. Οι δουλειές δεν είναι αγγαρεία. Είναι μάθημα ζωής. Και ναι, μπορείς να τις κάνεις να λειτουργήσουν προς όφελος όλων, χωρίς φωνές και δωροδοκίες της τελευταίας στιγμής. Αν οργανωθείς σωστά και μείνεις ψύχραιμος (ή τέλος πάντων όσο αντέχεις), τα αποτελέσματα θα σε ανταμείψουν.

Κάνε τις δουλειές μέρος της καθημερινότητας

Δε χρειάζεται να στήσεις στρατηγείο καθαριότητας, αλλά ένα σταθερό πλαίσιο βοηθάει να μπουν όλα στη θέση τους – κυριολεκτικά και μεταφορικά. Τα παιδιά αγαπούν την επανάληψη, ακόμα κι αν δεν το παραδέχονται. Όταν γνωρίζουν τι περιμένεις, πότε και γιατί, νιώθουν ασφαλή και πιο πρόθυμα να συνεργαστούν. Και κάπως έτσι, η “ οικογενειακή διαμάχη για το ποιος θα μαζέψει τα LEGO ” μετατρέπεται σε ένα παιχνίδι με κανόνες.
Tip 1: Πρόσφερε επιλογές αντί για εντολές. Αντί να πεις “μάζεψε τώρα το τραπέζι”, πες “θες να μαζέψεις τα ποτήρια ή τα μαχαιροπίρουνα;”

Δώσε σαφείς οδηγίες και χτίσε σταδιακά

Μην περιμένεις από ένα παιδί να λειτουργήσει όπως εσύ. Το “καθάρισε το δωμάτιό σου” μπορεί να του ακούγεται σαν να του ζήτησες να αναδιοργανώσει τη NASA. Αντί γι’ αυτό, δώσε συγκεκριμένα βήματα. Ξεκινάς με τα παιχνίδια, συνεχίζεις με τα βιβλία και στο τέλος στρώνεις και το πάπλωμα. Με τον καιρό, το κάθε βήμα γίνεται συνήθεια. Και ξαφνικά μια μέρα θα πας να πεις “μάζεψε” και θα σου απαντήσει “ήδη το έκανα”. Σαν θαύμα.
Tip 2: Δώσε χρόνο και χώρο να κατακτήσει κάθε βήμα. Μη βιάζεσαι. Μάθηση σημαίνει επανάληψη, και επανάληψη σημαίνει υπομονή (και καφές).

Σύνδεσέ το με την ανεξαρτησία του

Αν έχεις παιδί στο δημοτικό ή έφηβο, τότε ξέρεις πόσο σημαντικό είναι να νιώθει ότι μεγαλώνει. Μίλησέ του για το μέλλον. Όχι με βαριά λόγια τύπου “όταν μεγαλώσεις θα με θυμηθείς”, αλλά με παραδείγματα από την καθημερινότητά του. Από το να φτιάξει μόνος του ένα τοστ μέχρι να πλύνει το αγαπημένο του μπλουζάκι. Όσο πιο κοντά στην πραγματικότητα είναι το παράδειγμα, τόσο πιο πρόθυμα θα ασχοληθεί.
Tip 3: Αν θέλεις να του μιλήσεις για ευθύνες, κάν’ το σαν να του δίνεις κάτι πολύτιμο, όχι σαν να του στερείς κάτι ευχάριστο.

Τι δουλειές ταιριάζουν σε κάθε ηλικία

Μην περιμένεις το ίδιο από ένα τρίχρονο και από έναν έφηβο. Οι δουλειές πρέπει να συμβαδίζουν με την ηλικία του παιδιού και τις δυνατότητές του. Ένα παιδί 3-4 ετών μπορεί να βάλει τα παιχνίδια στο κουτί, να πετάξει τα χαρτιά στον κάδο ή να βάλει τις κάλτσες του στο καλάθι με τα άπλυτα. Στην ηλικία των 6-8 ετών μπορεί να στρώνει το τραπέζι, να ξεχωρίζει τα ρούχα για πλύσιμο ή να ποτίζει τα φυτά. Από τα 10 και πάνω μπορεί να ξεσκονίζει, να βάζει πλυντήριο πιάτων ή να βοηθάει στο μαγείρεμα με απλές οδηγίες. Όσο μεγαλώνει, τόσο περισσότερη αυτονομία μπορείς να του δώσεις, αλλά και ευθύνες που να έχουν νόημα για εκείνο, όχι απλώς να του γεμίζουν τον χρόνο.

Άσε το παιδί να σε εκπλήξει

Μπορεί στην αρχή να σου φαίνεται κουραστικό. Μπορεί να σκεφτείς “άσε, πιο γρήγορα το κάνω εγώ”. Αλλά μην υποτιμάς την αξία του να βλέπει το παιδί σου ότι εμπιστεύεσαι πως μπορεί να τα καταφέρει. Δε χρειάζεται να γίνει τέλειος βοηθός από την πρώτη μέρα. Χρειάζεται απλώς να νιώσει ότι μετράει, ότι έχει ρόλο και πως όταν βοηθάει, δεν το κάνει επειδή τον ανάγκασες, αλλά επειδή ανήκει κάπου. Μέσα σε αυτή τη μικρή ομάδα που λέγεται οικογένεια.

Το ζητούμενο δεν είναι να έχεις σπίτι βιτρίνα, αλλά παιδιά που ξέρουν να ζουν σε ένα σπίτι. Παιδιά που αναλαμβάνουν ευθύνες, όχι επειδή τα πίεσες, αλλά επειδή μεγαλώνουν μέσα σε ένα περιβάλλον που τους εμπιστεύεται και τους μαθαίνει. Αν στο ενδιάμεσο χρειαστείς να τους δώσεις μια μικρή ώθηση με μια ανταμοιβή ή να τους δείξεις τις συνέπειες μιας επιλογής με απλό και ήρεμο τρόπο, κάν’ το χωρίς ενοχές. Δεν πρόκειται για δωροδοκία, αλλά για χτίσιμο χαρακτήρα. Και κάπως έτσι, χωρίς εντάσεις και μούτρα, χτίζεις το πιο σημαντικό: μια καθημερινότητα που δουλεύει. Για όλους σας.

Κεντρική εικόνα και εικόνες άρθρου: iStock