Τα χρήματα δεν «φυτρώνουν»: Τα πιο σημαντικά οικονομικά μαθήματα για παιδιά

Αν έχεις παιδί ξέρεις πολύ καλά πως το χρήμα έχει μετατραπεί σε κάτι μαγικό, σαν να εμφανίζεται από την τσέπη σου με ένα κούνημα του χεριού. Όμως όσο κι αν θα ήθελες να συνεχίσεις το σόου με τα μαγικά, ξέρεις ότι κάποια στιγμή το μικρό σου χρειάζεται να μάθει πώς λειτουργεί πραγματικά ο κόσμος των χρημάτων. Και όχι, δε χρειάζεται να περιμένεις το σχολικό πρόγραμμα του 2028 για να ξεκινήσεις. Μπορείς να του δώσεις τα θεμέλια για μια υγιή σχέση με το χρήμα, χωρίς να το τρομάξεις και χωρίς να το κουράσεις με οικονομικούς όρους που ούτε εμείς δεν καταλαβαίναμε μικροί.

Πώς να μάθει ότι τα χρήματα τελειώνουν αν δεν τα προσέχεις

Το πρώτο μεγάλο μάθημα είναι πως τα χρήματα δεν ξαναεμφανίζονται μαγικά μόλις εξαφανιστούν, όσο κι αν θα το ήθελες όταν ανοίγεις το πορτοφόλι. Το γνωρίζεις ήδη από τους λογαριασμούς σου, αλλά το παιδί σου χρειάζεται έναν πιο παιχνιδιάρικο τρόπο για να το καταλάβει. Το σταθερό εβδομαδιαίο ή μηνιαίο χαρτζιλίκι δίνει ακριβώς αυτό. Όταν το παιδί ξέρει ότι παίρνει συγκεκριμένο ποσό, αρχίζει από μόνο του να σκέφτεται πώς θα το διαχειριστεί και πότε θα το ξοδέψει. Αν θες να το κάνεις ακόμη πιο διαδραστικό, άφησέ το να οργανώσει μία οικογενειακή έξοδο με συγκεκριμένο budget. Εκεί θα καταλάβει τι σημαίνει αληθινά το “Δεν φτάνουν τα λεφτά”, αλλά και πόσο ωραίο είναι να του μένει κάτι στο τέλος. 

Γιατί το παιδί σου χρειάζεται να μάθει για τόκο, ναι για τόκο

Η αλήθεια είναι πως ο τόκος δεν ακούγεται σαν κάτι συναρπαστικό για ένα παιδί, όμως η δύναμή του είναι τόσο μεγάλη που αν τη μάθει από μικρό, θα σε ευγνωμονεί αργότερα. Η ιδέα ότι τα χρήματά του μπορούν να αυξάνονται επειδή έχει υπομονή είναι σχεδόν μαγική. Αν του δείξεις ότι το ποσό που βάζει σήμερα μπορεί να γίνει το διπλάσιο στο μέλλον απλώς επειδή υπάρχει χρόνος, το βοηθάς να χτίσει μια σχέση με την αποταμίευση που δεν μοιάζει με τιμωρία αλλά με ανταμοιβή. Μπορείς να ξεκινήσεις με κάτι απλό, όπως ένας κουμπαράς που τον ανοίγετε κάθε τρίμηνο, ή ένα μικρό παιδικό λογαριασμό όπου μπορεί να βλέπει την αύξηση των χρημάτων του. Δεν χρειάζεται να του εξηγήσεις μαθηματικούς τύπους, αρκεί να καταλάβει τη βασική ιδέα ότι τα χρήματα που μένουν ήρεμα, πολλαπλασιάζονται.

Όταν το ρίσκο δεν είναι απειλή αλλά ευκαιρία

Είναι σημαντικό το παιδί να μάθει πως δεν είναι όλα ασφαλή στη ζωή και ότι μερικές φορές χρειάζεται να παίρνουμε ρίσκο για να έχουμε μεγαλύτερο κέρδος. Αυτό ισχύει και στο χρήμα. Αν μάθει μόνο την πλευρά της ασφάλειας, θα φοβάται οτιδήποτε ακούγεται διαφορετικό. Το ρίσκο έχει βαθμούς και μπορεί να γίνει μάθημα μέσα από απλά παραδείγματα. Όπως ότι τα χρήματα που μένουν ακίνητα χάνουν την αξία τους λόγω ακρίβειας, ενώ τα χρήματα που επενδύονται μπορούν να αυξηθούν, έστω και με διακυμάνσεις. Δε χρειάζεται να του ανοίξεις χρηματιστηριακό λογαριασμό για να το καταλάβει. Αρκεί να του δείξεις ότι λίγη τόλμη μπορεί να έχει μεγάλο όφελος. Ακόμη και μέσα από παιχνίδια όπως το καθημερινό trading στα videogames, όπου η σπανιότητα και η αξία αλλάζουν.

Μπορεί να μη θέλεις να μεγαλώσεις έναν μικρό οικονομολόγο, ούτε να βάζεις το παιδί σου να διαβάζει για επιτόκια πριν κοιμηθεί, όμως θέλεις να του δώσεις τα βασικά εργαλεία για να σταθεί μόνο του όταν θα κρατά στα χέρια του τον πρώτο του μισθό. Να καταλάβει ότι το χρήμα έχει αξία, έχει κανόνες, έχει παγίδες και έχει και ευκαιρίες. Όσο πιο νωρίς εξοικειωθεί με αυτά, τόσο πιο άνετα και σίγουρα θα βαδίζει μεγαλώνοντας. Γιατί τελικά τα χρήματα μπορεί να μη φυτρώνουν, αλλά όταν τα φροντίζεις, καλλιεργούνται και δίνουν καρπούς.

Κεντρική εικόνα και εικόνα άρθρου: iStock